Czym jest mykoterapia? Poznaj możliwości wspomagania fungoterapii.

Mykoterapia, czyli wykorzystanie grzybów w celach leczniczych, to praktyka, która sięga głęboko w historię ludzkości. Przez wieki kultury na całym świecie wykorzystywały ich  właściwości do poprawy zdrowia i zwalczania różnych dolegliwości. 

Dawno, dawno temu… 

Już w czasach starożytnych kultury miały swoje własne metody wykorzystywania grzybów w medycynie. W Chinach i Japonii, znane były reishi i shiitake, które uważano za eliksiry długowieczności i stosowano w celach leczniczych. Chińscy cesarze wierzyli, że reishi pomaga w zachowaniu młodości i wzmocnieniu odporności.

Średniowiecze… 

W Europie, w okresie średniowiecza, owocniki były często wykorzystywane w ludowej medycynie. Jednym z przykładów jest stosowanie Amanity muscarii jako środka psychodelicznego i zdrowotnego przez niektóre plemiona rdzennej ludności Syberii.

Współczesność… 

W miarę jak medycyna rozwijała się, ich potencjał terapeutyczny był badany bardziej naukowo. Współczesna mykoterapia korzysta z wyników badań naukowych i laboratoryjnych, aby zrozumieć dokładniej, jakie składniki mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie. W artkule “Use of Macrofungi in Traditional and Complementary Medicine Practices: Mycotherapy” z 2020 roku wspomniane zostało, że posiadają one około 130 funkcji medycznych! Należą do nich właściwości: przeciwnowotworowe, immunomodulujące, przeciwutleniające, zmiatające wolne rodniki, wspierajace układ sercowo-naczyniowy, przeciwhipercholesterolemiczne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze, detoksykacyjne, hepatoprotekcyjne i przeciwcukrzycowe.

Dziś takie gatunki jak reishi, shiitake, maitake czy cordyceps są dostępne w postaci suplementów diety i preparatów, które mogą być sposobem na wzmocnienie odporności, poprawę ogólnego samopoczucia i wsparcie w walce z niektórymi chorobami.

Mykoterapia to zatem długa i fascynująca historia wykorzystywania grzybów w medycynie, która trwała przez tysiąclecia i nadal ewoluuje w miarę jak zdobywamy coraz więcej wiedzy na ich temat.

Mykoterapia, czyli co mogą dać nam grzyby lecznicze?

Mykoterapia może być nazywaną również fungoterapią i jako forma alternatywnego leczenia, która wykorzystuje grzyby do poprawy zdrowia i wspomagania leczenia różnych dolegliwości zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. Poniżej przedstawię niektóre zastosowania mykoterapii, które są najczęściej wykorzystywane w tej dziedzinie:

• Wspomaganie układu odpornościowego. Gatunki, takie jak reishi (Ganoderma lucidum) i czaga (Inonotus obliquus), są stosowane w mykoterapii jako adaptogeny, które pomagają wzmocnić układ odpornościowy i zmniejszyć stres.
• Leczenie infekcji grzybiczych. Niektóre gatunki, takie jak maczużnik bojowy (Cordyceps militaris), mogą być stosowane w mykoterapii jako leki przeciwgrzybicze w infekcjach.
• Redukcja stresu i poprawa samopoczucia. Odmiany adaptogenne, jak soplówka jeżowata (Hericium erinaceus), czy cordyceps pomagają w zwiększeniu ogólnego poziomu energii, redukcji stresu i poprawie samopoczucia.
• Wsparcie dla pacjentów onkologicznych. Istnieją badania potwierdzające ich potencjał jako uzupełnienie konwencjonalnego leczenia nowotworów. Przykładem może być reishi, który jest badany pod kątem swoich właściwości przeciwnowotworowych.
• Obniżenie poziomu cholesterolu. Maitake (Grifola frondosa) i shiitake (Lentinula edodes) są badane pod kątem ich potencjału do obniżania poziomu cholesterolu.

Fungoterapia w świetle najnowszych badań

Obecnie prowadzone są intensywne badania nad zdrowotnymi właściwościami grzybów, które skupiają się głównie na ich potencjale w wspieraniu walki z chorobami nowotworowymi oraz zaburzeniami umysłowymi. Gatunki, takie jak reishi, shiitake, cordyceps i psilocybinowe, przyciągają uwagę naukowców ze względu na ich wyjątkowe składniki chemiczne i potencjalne korzyści zdrowotne. Badania nad nimi koncentrują się na ich zdolności do wspierania układu odpornościowego, przeciwdziałania procesom zapalnym, a także na możliwościach wykorzystania ich w terapiach nowotworowych i psychoterapii, w leczeniu zaburzeń umysłowych, takich jak depresja i PTSD. Coraz więcej z tych badań przedstawia obiecujące wyniki, co stopniowo może przyczynić się do rozwoju nowych terapii wspomagających.

Mykoterapia, czyli część Chińskiej Medycyny.

Mykoterapia ma swoje korzenie w tradycyjnej medycynie chińskiej, gdzie jest praktykowana od tysięcy lat. W ramach chińskiej medycyny, grzyby takie jak reishi, shiitake i maitake były uważane za cenne skarby natury ze względu na swoje właściwości zdrowotne. Chińscy medycy wierzyli, że mogą one równoważyć energię organizmu, wzmocnić odporność oraz przyczynić się do długowieczności.

W tradycyjnej medycynie chińskiej, mykoterapia była często stosowana w ramach holistycznego podejścia do zdrowia. Owocniki były wykorzystywane jako składniki w ziołowych miksturach, naparach i preparatach, które miały na celu wspierać różne aspekty zdrowia, w tym układ odpornościowy, trawienny i nerwowy.

Współcześnie chińska medycyna nadal wykorzystuje je w celach leczniczych, a tradycje te zyskują coraz większe uznanie poza Chinami. Badania naukowe nad korzyściami zdrowotnymi reishi i shiitake, przyczyniają się do zrozumienia mechanizmów ich działania oraz skuteczności w leczeniu różnych schorzeń. Dlatego ten aspekt chińskiej medycyny wzbogaca naszą wiedzę na temat korzyści zdrowotnych, jakie może oferować mykoterapia.

W jakich schorzeniach może nas wspomóc leczenie grzybami?

• Wzmocnienie układu odpornościowego. Odmiany adaptogenne, takie jak reishi i czaga, wzmacniają układ odpornościowy i zwiększają jego zdolności do walki z infekcjami.
• Zaburzenia metaboliczne. W badaniach opublikowanych w 2019 roku wykazano, że Cordyceps może pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi i wspiera zdrowe funkcje metaboliczne.
• Zaburzenia psychiczne. Badania z 2020 roku, opublikowane w Planta Medica przez grupe naukowców przedstawiają, że niektóre składniki aktywne są pomocne w radzeniu sobie z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja i lęki.
• Problemy z układem pokarmowym. Wspomagają one również zdrowy układ pokarmowy i pomagają w leczeniu problemów, takich jak zaparcia czy zaburzenia trawienne.

Przyjrzyjmy się teraz kilku najbardziej popularnym dolegliwościom przy których wsparcie grzybów może przynieść znaczną poprawę.

Wsparcie przy chorobach ukłądu krwionośnego (cholesterol, miażdzyca, zakrzepy)

Wykorzystanie mykoterapii może stanowić wsparcie w leczeniu niektórych chorób układu krwionośnego, takich jak wysoki poziom cholesterolu, miażdżyca i ryzyko zakrzepów. Oto kilka przykładów, jak mogą one pomóc w tych przypadkach.

Obniżanie poziomu cholesterolu. Badania opublikowane w 2018 roku w Biotechnology Progress wskazują, że odmiany takie jak maitake i shiitake, zawierają składniki, które mogą pomóc obniżyć poziom cholesterolu we krwi. Substancje te wpływają na metabolizm tłuszczów i przyczyniają się do redukcji złego cholesterolu (LDL).

Zmniejszenie ryzyka zakrzepów. W badaniach z 2021 roku opublikowanych w Food Science and Nutrition wskazano, że Cordyceps zawieraja składniki, które pomagają w regulacji krzepliwości krwi i zapobieganiu tworzeniu się zakrzepów. Mogą także wpływać na rozszerzenie naczyń krwionośnych, co poprawia przepływ krwi.

Przeciwdziałanie miażdżycy. Miażdżyca to choroba, w której na ścianach tętnic gromadzi się blaszka miażdżycowa. Reishi, zawieraja substancje o potencjale przeciwzapalnym i przeciwpłytkowym, które pomagają w ochronie naczyń krwionośnych przed uszkodzeniem i zmniejszeniu ryzyka rozwoju miażdżycy.

Warto jednak podkreślić, że mykoterapia nie powinna zastępować konwencjonalnego leczenia chorób układu krwionośnego i przepisanych leków. Można ją traktować jako doskonałe wsparcie i element zdrowej diety dla osób z problemami układu krwionośnego, takimi jak wysoki poziom cholesterolu czy miażdżyca. 

Wsparcie w walce z poziomem cukru we krwi

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Jednym z kluczowych elementów zarządzania cukrzycą jest kontrola poziomu cukru we krwi. Pomimo że tradycyjne metody leczenia, takie jak dieta, leki i insulinoterapia, pozostają podstawą terapii, coraz większą uwagę przykuwa rola grzybów w wspieraniu regulacji glukozy. Badania z 2020 roku “Adjuvant Therapy With Mushroom Polysaccharides for Diabetic Complications” doprowadziły do konkluzji, że polisacharydy w nich zawarte odgrywają kluczową rolę w leczeniu powikłań cukrzycy. Pokazuje to, że coraz więcej specjalistów szuka rozwiązań w naturze, w ziołach, tradycyjnych metodach leczenia i właśnie wśród owoców lasu. 

• Niektóre gatunki mogą stanowić cenne wsparcie w regulacji poziomu cukru we krwi. Ich działania w tym kontekście opierają się na różnych mechanizmach i właściwościach, które mogą pomóc w zarządzaniu cukrzycą. Oto kilka kluczowych aspektów mykoterapii w walce z cukrzycą.
• Poprawa wrażliwości na insulinę. Maitake, shiitake i cordyceps, mogą pomóc poprawić insulinowrażliwość organizmu. To oznacza, że organizm staje się bardziej wrażliwy na działanie insuliny, co ułatwia przenikanie glukozy do komórek, gdzie może być wykorzystywana jako źródło energii.
• Redukcja insulinooporności. Insulinooporność to pierwszy krok do cukrzycy typu II. Reishi, zostały badane pod kątem zdolności do redukcji insulinooporności i wsparcia organizmu w lepszym wykorzystywaniu insuliny.
• Kontrola poziomu glukozy. Mykoterapia może pomóc w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy we krwi poprzez wpływ na procesy metaboliczne związane z regulacją cukru.
• Redukcja stanu zapalnego. Jest to korzystne dla osób z cukrzycą, ponieważ przewlekłe stany zapalne mogą wpływać na procesy metaboliczne.
• Ogólne wsparcie zdrowia. Mykoterapia pomaga poprawić ogólny stan zdrowia, co jest istotne w zarządzaniu cukrzycą. Owocniki dostarczają różnych składników odżywczych i substancji biologicznie aktywnych. Dlatego może one stanowić cenne uzupełnienie tradycyjnego leczenia cukrzycy, pomagając w regulacji poziomu cukru we krwi i poprawie ogólnego zdrowia. Jednakże, skuteczność mykoterapii może się różnić w zależności od osoby, dlatego ważne jest monitorowanie poziomu cukru we krwi i konsultacja z lekarzem w przypadku wszelkich zmian w terapii.

Wsparcie grzybów leczniczych w alergii

Alergie są powszechnym problemem zdrowotnym, który dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci. Objawiają się one reakcjami immunologicznymi na substancje, które normalnie nie stanowią zagrożenia dla organizmu. Odmiany adaptogenne grzybów, zyskały na popularności w ostatnich latach jako wsparcie w leczeniu i łagodzeniu objawów alergii. Zatem przyjrzymy się ich roli w łagodzeniu alergii i jakie działania wpływają na walkę z tym problemem zdrowotnym.

Regulacja reakcji immunologicznych. Reishi i czaga, zawierają bioaktywne związki, które wpływają na regulację reakcji immunologicznych, jak wskazano w artkule: “Anti-allergic effect of inotodiol, a lanostane triterpenoid from Chaga mushroom, via selective inhibition of mast cell function” z 2020 roku. Zmniejszają one nadmierne aktywowanie układu immunologicznego, co jest charakterystyczne dla alergii. Mogą to robić poprzez redukcję poziomu histaminy, mediatora alergii.

• Wspomaganie układu odpornościowego. Wspomagają one ogólny stan zdrowia i wzmacniają układ odpornościowy, co pomaga organizmowi w radzeniu sobie z alergenami. Silniejszy układ odpornościowy zmniejsza reakcje alergiczne.
• Antyoksydacyjne właściwości. Niektóre gatunki są bogate w przeciwutleniacze, które pomagają zwalczać wolne rodniki i mogą łagodzić stres oksydacyjny związany z alergią.
• Lepsza tolerancja alergenów. Mykoterapia może pomóc organizmowi w budowaniu lepszej tolerancji na alergeny. Działa to podobnie jak odczulanie, ale może być mniej inwazyjne.

Grzyby mogą stanowić cenne wsparcie w łagodzeniu objawów alergii i regulacji reakcji immunologicznych. Jednakże, zawsze warto podkreślić, że nie powinny one zastępować tradycyjnych metod leczenia alergii, takich jak leki przeciwhistaminowe lub odczulanie. Przy odpowiednim podejściu i nadzorze medycznym mogą być jednym z elementów kompleksowego planu zarządzania alergią.

Wsparcie grzybów leczniczych w stanach zapalnych

Stany zapalne są powszechnym problemem, z którego często nie zdajemy sobie sprawy dopóki nie doprowadzi on do różnych schorzeń i problemów zdrowotnych. Odmiany adaptogenne grzybów, wykazują potencjał w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie. W 2022 zostały opublikowane badania, przeprowadzone przez Elaine Meade,  Sarah Hehir,  Neil Rowan i Mary Garvey, w którcch oprócz właściwości wspierających leczenie depresji i stanów lękowanych, opisano ich właściwości pomocne w leczeniu chorób autoimmunologiczych i chronicznego bólu. 

Omówimy teraz rolę grzybów leczniczych w wspieraniu walki z stanami zapalnymi oraz jakie mechanizmy działania są zaangażowane w ten proces.

• Właściwości przeciwzapalne. Reishi i czaga, zawierają związki o wcześniej wymienionych właściwościach. Pomagają one w ich redukcji w organizmie, zmniejszając obrzęki, ból i zaczerwienienie.
• Regulacja układu immunologicznego. Mają również zdolność regulowania odpowiedzi układu immunologicznego. Mogą pomagać w zredukowaniu nadmiernej aktywacji tego układu, która jest często obecna w przewlekłych stanach zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby autoimmunologiczne.
• Właściwości antyoksydacyjne. Przeciwutleniacze obecne w niektórych gatunkach pomagają zwalczać wolne rodniki, które przyczyniają się do stanów zapalnych i uszkodzeń komórek.
• Wspomaganie procesu gojenia. Przyspieszają proces gojenia tkanek i przywracania równowagi w organizmie. Mogą to robić poprzez wpływ na czynniki wzrostu i regenerację tkanek.
• Redukcja bólu. Mogą pomóc w redukcji bólu związanego ze stanami zapalnymi, co jest szczególnie istotne w przypadku bólu stawów czy mięśni.

Grzyby mają potencjał w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym, regulacji układu immunologicznego, oraz zdolności do wspierania procesu gojenia tkanek. Wsparcie sie nimi może stanowić cenne uzupełnienie planu leczenia stanów zapalnych pod nadzorem medycznym.

Wsparcie grzybów leczniczych w problemach z wątrobą

Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów w organizmie. Odpowiada za wiele kluczowych funkcji, takich jak oczyszczanie krwi, produkcja enzymów trawiennych i magazynowanie energii. Problemy z wątrobą, takie jak stłuszczenie, zapalenie czy marskość wątroby, mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Gatunki adaptogenne, oferują wsparcie w leczeniu i ochronie wątroby. W pracy z 2019 roku: “Antioxidant Versus Pro-Apoptotic Effects of Mushroom-Enriched Diets on Mitochondria in Liver Disease.” wykazano, że większość analizowanych badań donosi o równoczesnym i prawdopodobnie synergistycznym działaniu grzybów na jelita i wątrobę. Przyjrzymy się zatem jakie korzyści mogą wynikać z ich stosowania.

• Oczyszczanie wątroby. Maitake i czaga, zawierają związki bioaktywne, które pomagają w oczyszczaniu wątroby i eliminowaniu toksyn. Działają one jako naturalne detoksykanty, wspierając zdrowe funkcje wątroby.
• Regulacja poziomu enzymów wątrobowych. Reishi mogą natomiast pomagać w regulacji poziomu enzymów, co jest istotne w diagnostyce i leczeniu chorób wątroby.
• Przeciwwirusowe i przeciwzapalne właściwości. Mogą one pomóc w zwalczaniu infekcji wirusowych, takich jak wirus zapalenia wątroby typu B i C, oraz zmniejszać stany zapalne w wątrobie.
• Wspomaganie regeneracji tkanek wątroby. Jest to istotne w przypadku uszkodzeń i marskości wątroby.
• Poprawa ogólnego zdrowia. Owocniki dostarczają różnych składników odżywczych, które mogą poprawić ogólne zdrowie organizmu, co może przyczynić się do zdrowej funkcji wątroby.

Fungoterapia może stanowić cenne wsparcie dla zdrowia wątroby dzięki swoim zdolnościom do oczyszczania, regulacji enzymów wątrobowych, właściwościom przeciwwirusowym oraz zdolności do wspierania procesów regeneracji tkanek. Wsparcie te może być cennym elementem kompleksowego planu zarządzania zdrowiem wątroby.

Wsparcie grzybów leczniczych przy chorobach neurologicznych i neurodegeneracyjnych

Potencjał mykoterpii w obszarze chorób neurologicznych i neurodegeneracyjnych jest tematem aktywnych badań naukowych. Chociaż obecnie nie ma wystarczającej ilości dowodów, aby stwierdzić, że są one skutecznym lekiem na te choroby, to istnieją obiecujące wyniki badań, które sugerują, że mogą mieć pewne korzyści. Do takich wniosków doszli naukowcy Z Weizman Institute of Science w 2020 roku. Poniżej przedstawiam informacje oparte na badaniach naukowych dotyczące roli grzybów w wsparciu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona, stwardnienie rozsiane czy problemów neurologicznych.

Reishi, jest jednym z najbardziej sprawdzanym pod kątem jego potencjalnych korzyści dla zdrowia mózgu. Badania laboratoryjne wykazały, że ekstrakty z reishi mogą mieć działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe, co jest istotne w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, które często wiążą się z przewlekłym stanem zapalnym. Ponadto, niektóre badania na zwierzętach sugerują, że reishi może wpływać na poprawę funkcji pamięciowej.

Soplówka jeżowata (Lion’s Mane), jest intensywnie badany ze względu na jego potencjał w stymulowaniu wzrostu neuronów i promowaniu neuroplastyczności. Badania na zwierzętach wykazały, że ekstrakty z Lion’s Mane mogą poprawiać zdolności poznawcze i wspierać regenerację neuronów.

Cordyceps, jest badany pod kątem swojego wpływu na funkcje mózgu i układu nerwowego. Niektóre badania sugerują, że może on wspierać zdrową funkcję mózgu i poprawiać pamięć oraz zdolności poznawcze.

Czaga, jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy, co pomaga chronić komórki mózgowe przed stresem oksydacyjnym, który jest związany z chorobami neurodegeneracyjnymi.

Psylocybinowe gatunki, takie jak grzyby halucynogenne, zostały przedmiotem badań klinicznych w kontekście leczenia niektórych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i zaburzenia lękowe. Niektóre badania sugerują, że mogą one mieć potencjał w leczeniu tych chorób, ale ich rola w chorobach neurologicznych jest nadal badana.

Należy podkreślić, że konieczne są dalsze badania kliniczne, aby dokładnie zrozumieć ich rolę w leczeniu chorób neurologicznych u ludzi. Osoby z diagnozą choroby neurologicznej powinny konsultować się ze specjalistą i stosować się do tradycyjnych metod leczenia oraz terapii, które zostały naukowo udowodnione jako skuteczne. Grzyby można traktować jako uzupełnienie terapii, wraz ze zdrowym trybem życia i dietą.  

Czy mykoterapia i mykologia oznaczają to samo?

Nie, mykoterapia i mykologia to dwie różne dziedziny. Choć są związane ze sobą, to zajmują się grzybami  w zupełnie różny sposób.

Mykoterapia. To dziedzina medycyny naturalnej, która wykorzystuje grzyby lecznicze w celu wspierania zdrowia i leczenia różnych schorzeń. Mykoterapeuci stosują owocniki jako suplementy diety lub jako element terapii alternatywnej w celu poprawy stanu zdrowia pacjenta. Koncentruje się ona na ich potencjalnych właściwościach zdrowotnych oraz zastosowaniach w leczeniu różnych dolegliwości.

Mykologia. To naukowa dziedzina biologii, która bada grzyby w sposób naukowy. Mykolodzy badają ich różne aspekty, takie jak morfologia, ekologia, taksonomia, genetyka i ekologiczna rola w ekosystemach. Ich praca może mieć zastosowanie w dziedzinach takich jak rolnictwo, medycyna, przemysł spożywczy i ochrona środowiska.

Czy grzyby lecznicze i grzyby witalne to to samo?

Terminy “grzyby lecznicze” i “grzyby witalne” często używane są zamiennie i mogą się odnosić do tych samych rodzajów. Oba terminy odnoszą się do gatunków, które mają potencjał do poprawy zdrowia człowieka, ale mogą różnić się w zależności od kontekstu i interpretacji.

Grzyby lecznicze. To ogólna kategoria, w której owocniki są wykorzystywane w celach leczniczych lub zdrowotnych. Znane są one ze swoich korzyści zdrowotnych, takich jak poprawa odporności, redukcja stanów zapalnych, wsparcie dla funkcji narządów wewnętrznych i wiele innych. Przykłady to reishi, Lion’s Mane i cordyceps.

Grzyby witalne. To takie, które są uważane za istotne dla ogólnego zdrowia i dobrostanu. Stanowią część suplementacji i terapii naturalnych, które mają na celu poprawę zdrowia i jakości życia.

Podsumowując mykoterapia to obszar alternatywnej medycyny, który wykorzystuje grzyby do wspierania zdrowia i leczenia różnych schorzeń. Prowadzonych jest coraz więcej badań nad jej skutecznością i już istnieją obiecujące dowody na to, że mają one korzystny wpływ na zdrowie, w tym na regulację poziomu cukru we krwi, łagodzenie stanów zapalnych, poprawę funkcji wątroby oraz potencjalne wsparcie w chorobach neurologicznych. Grupa naukowców podczas badań przeprowadzonych w 2018 roku potwierdziła, że podawanie grzybowych  ekstraktów może pomóc w leczeniu pacjentów lub chronić ludzi przed wieloma chorobami. Można włączyć je do diety jako suplementy, a bioaktywne związki zawarte zarówno w owocnikach, jak i w grzybni wykazują pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Większość z tych badań w naukowy sposób potwierdza to, co szamani i rdzenna ludność znała od tysiącleci. Dlatego warto przyjrzeć się bliżej tym cichym mieszkańcom naszych lasów i wykorzystać ich wsparcie w uzupełnieniu tradycyjnych metod leczenia, aby poprawić jakość naszego zdrowia i życia.

Źródła:

• Sonu Kumar Yadav, Reshma Ir, Rajesh Jeewon, Mukesh Doble, Kevin D. Hyde, Ilango Kaliappan, Ravindrian Jeyaraman, Rambabu N. Reddi, Jayalakshmi Krishnan, Min Li, Siva Sundara Kumar Durairajan. “A Mechanistic Review on Medicinal Mushrooms-Derived Bioactive Compounds: Potential Mycotherapy Candidates for Alleviating Neurological Disorders.” 2018
• Elaine Meade, Sarah Hehir, Neil Rowan, Mary Garvey. “Mycotherapy: Potential of Fungal Bioactives for the Treatment of Mental Health Disorders and Morbidities of Chronic Pain.” 2022
• Selime Semra EROL, İlgaz AKATA, Ertuğrul KAYA. ”Use of Macrofungi in Traditional and Complementary Medicine Practices: Mycotherapy” 2020
• Xue Jiang1, Weiqi Meng, Lanzhou Li, Zhaoli Meng, Di Wang. “Adjuvant Therapy With Mushroom Polysaccharides for Diabetic Complications.” 2020
• Vivek Kumar Chaturvedi, Sonam Agarwal, Krishna Kumar Gupta, Pramod W. Ramteke M. P. Singh. “Medicinal mushroom: boon for therapeutic applications.” 2018
• Ru-Ming Liu, Rong Dai, Yi Luo, Jian-Hui Xiao ‘’Glucose-lowering and hypolipidemic activities of polysaccharides from Cordyceps taii in streptozotocin-induced diabetic mice.’’ 2019
• Hsin-I Fu, Jui-Hsia Hsu, Tsung-Ju Li, Shu-Hsing Yeh, Chin-Chu Chen “Safety assessment of HEA-enriched Cordyceps cicadae mycelia on the central nervous system (CNS), cardiovascular system, and respiratory system in ICR male mice.” 2021