Grzyb Shimeji (Hypsizygus marmoreus)
W świecie przyrody skrywają się tajemnice, których odkrycie przynosi nam nie tylko fascynujące doświadczenia sensoryczne, lecz także bogactwo zdrowotnych korzyści. Jednym z takich enigmatycznych darów natury są grzyby Shimeji (Hypsizygus marmoreus), które w swojej delikatnej strukturze i subtelnych aromatach kryją nie tylko wyjątkowe smaki, ale także cudowne właściwości zdrowotne. Przyjrzymy im się, eksplorując nie tylko ich kulinarne zastosowania, ale także zaklęte moce, które mogą przynieść zdrowie.
Czym są grzyby Shimeji?
Hypsizygus marmoreus, powszechnie znany jako „shimeji”, to gatunek grzyba jadalnego należącego do rodziny Lyophyllaceae. Pochodzą one z Azji Wschodniej, szczególnie z Japonii i Chin, gdzie od wieków były wykorzystywane zarówno w kuchni, jak i w medycynie tradycyjnej. Jednakże, dopiero ostatnio zaczynają zdobywać popularność na całym świecie ze względu na swoje wyjątkowe cechy smakowe i korzyści zdrowotne. W sklepach można spotkać dwie najpopularniejsze odmiany: brązową (buna-shimeji) oraz białą (bunapi-shimeji), rosnącą bez dostępu do światła.
Wartości odżywcze grzybów shimeji.
100 gramów surowych grzybów zawiera następujące wartości odżywcze:
- Kalorie: około 30-40 kcal
- Białko: około 2-3 g
- Węglowodany: około 5-7 g
- Błonnik: około 2-3 g
- Tłuszcze: około 0,5-1 g
- Witaminy, zwłaszcza witamina B2 (ryboflawina) i witamina D
W badaniach przeprowadzonych przez Aleksandrę Karmańską i opisanych w pracy „SKŁAD CHEMICZNY I WARTOŚĆ ODŻYWCZA – BUNA SHIMEJI – Hypsizygus tessalatus I SOPLÓWKI JEŻOWATEJ Hericium erinaceus*”, autorka wyróżnia również wysoką zawartość minerałów takich jak wapń, magnez, żelazo i fosfor. Dodatkowo występują też miedź i cynk.
Zawartość wybranych pierwiastków w buna shimeji (mg/100 g s.m.) [Kamińska. 2012]
Badany grzyb | miedź | żelazo | cynk | Wapń | magnez | fosfor |
Shimeji | 1,32 ± 0,02 | 19,01 ± 0,04 | 4,98 ± 0,11 | 152,55 ± 1,19 | 140,20 ± 2,65 | 1322,67 ± 3,26 |
Właściwości grzybów shimeji.
Oferują one szereg korzyści zdrowotnych ze względu na zawartość odżywczą i związki bioaktywne, co podkreśla w swojej pracy “Useful fungi of the world: the Shii-take, Shimeji, Enoki-take, and Nameko mushrooms”, D. N Pegler. Oto kilka potencjalnych korzyści zdrowotnych oferowanych przez ten smakowity owocnik.
- Są dobrym źródłem niezbędnych składników, w tym witamin z grupy B (takich jak B2, B5 i B6), witaminy D, potasu, fosforu i żelaza. Odgrywają kluczową rolę w różnych funkcjach organizmu, w tym w metabolizmie energetycznym, wspieraniu układu odpornościowego i zdrowiu kości.
- Bogate w błonnik pokarmowy, który jest ważny dla zdrowia układu trawiennego. Pomaga w utrzymaniu regularnych wypróżnień, zapobiega zaparciom i wspiera zdrową mikroflorę jelitową.
- Niska zawartość kalorii, co czyni je odpowiednim wyborem dla osób chcących kontrolować swoją wagę lub zmniejszyć spożycie kalorii, jednocześnie uzyskując niezbędne składniki odżywcze.
- Właściwości przeciwutleniające, które pomagają zwalczać stres oksydacyjny w organizmie. Przeciwutleniacze mogą neutralizować wolne rodniki, potencjalnie zmniejszając ryzyko chorób przewlekłych i wspierając ogólny stan zdrowia.
- Roślinne źródło białka. Włączenie ich do diety może przyczynić się do zaspokojenia dziennego zapotrzebowania na białko, zwłaszcza u osób stosujących dietę wegetariańską lub wegańską.
- Wsparcie układu odpornościowego. Obecność różnych witamin i minerałów, w tym witaminy D, przyczynia się do wspierania zdrowego układu odpornościowego. Witamina ta znana jest ze swojej roli w funkcjonowaniu tego układu i może pomóc zmniejszyć ryzyko infekcji.
- Zdrowie kości. Połączenie witaminy D, fosforu i potasu jest korzystne dla zdrowia kości. Te składniki odżywcze odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu gęstości i siły kości.
Należy zauważyć, że gatunek ten oferuje różne korzyści zdrowotne, jednak indywidualne reakcje na składniki diety mogą się różnić. Dla ogólnego stanu zdrowia zaleca się włączenie do diety różnorodnych pokarmów bogatych w składniki odżywcze.
Grzyb shimeji – wpływ na układ odpornościowy
Podobnie jak wiele innych grzybów, badano je pod kątem ich potencjalnego wpływu na układ odpornościowy. Grupa polskich naukowców w pracy „Hypsizygus marmoreus as a Source of Indole Compounds and Other Bioactive Substances with Health-Promoting Activities” opublikowała badania sugerujące, że pewne związki bioaktywne występujące w shimeji mogą przyczyniać się do poprawy jakości zdrowia i modulacji układu odpornościowego. Oto kilka sposobów, w jaki mogą one wpływać na ten układ.
- Zawierają beta-glukany, które są złożonymi polisacharydami. Wykazano, że beta-glukany stymulują układ odpornościowy poprzez zwiększenie aktywności makrofagów, czyli komórek odpornościowych odgrywających kluczową rolę w wykrywaniu i niszczeniu patogenów.
- Właściwości przeciwutleniające. Zawarte w nich przeciwutleniacze, takie jak selen i różne związki fenolowe, pomagają neutralizować wolne rodniki w organizmie, które mogą przyczyniać się do stresu oksydacyjnego. Przewlekły stres oksydacyjny jest powiązany ze stanami zapalnymi i różnymi problemami zdrowotnymi, a utrzymanie równowagi poprzez żywność bogatą w przeciwutleniacze może wspierać ogólny stan zdrowia, w tym funkcjonowanie układu odpornościowego.
- Witaminy i minerały. Dostarczają one niezbędnych witamin i minerałów, w tym witaminy D, która jest ważna dla zdrowia układu odpornościowego. Witamina D odgrywa rolę w funkcjonowaniu komórek odpornościowych, a jej niedobór wiąże się ze zwiększoną podatnością na infekcje.
- Działanie przeciwzapalne. Przewlekłe zapalenie wiąże się z różnymi chorobami, a modulując stan zapalny, grzyby mogą pośrednio wspierać funkcje odpornościowe.
Włączanie różnorodnych pokarmów wzmacniających odporność, w tym grzybów, do zbilansowanej i zróżnicowanej diety jest ogólnie świetną praktyką pozwalającą na utrzymanie ogólnego stanu zdrowia.
Grzyb shimeji – wpływ na układ kostny
Grupa naukowców w pracy „Anti-osteoporotic effects of syringic acid and vanilic acid in the extracts of waste beds after mushroom cultivation” zauważyła, że w ostatnich latach, wraz ze starzeniem się społeczeństwa, wzrasta liczba chorych na osteoporozę. Dlatego ważna jest chemioprewencja osteoporozy poprzez lepsze odżywianie. Shimeji zawierają pewne składniki odżywcze, takie jak kwas syringowy i kwas wanilinowy, które mogą przyczynić się do zdrowia układu kostnego oraz skutecznie zapobiegają osteoporozie. Oto kilka sposobów, w jakie mogą one oddziaływać na układ kostny.
- Witamina D, która jest niezbędna do utrzymania zdrowych kości i zębów odgrywa kluczową rolę w wchłanianiu wapnia, a odpowiedni poziom wapnia jest niezbędny do mineralizacji kości. Dlatego właśnie poziom witaminy D wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem chorób kości, w tym osteoporozy.
- Fosfor, który wraz z wapniem przyczynia się do zdrowia kości, jest kluczowym składnikiem mineralizacji kości, a utrzymanie odpowiedniej równowagi wapnia i fosforu jest niezbędne dla struktury i wytrzymałości kości.
- Potas, kolejny minerał obecny w shimeji, może przyczyniać się do zdrowia kości, pomagając neutralizować kwasy w organizmie. Wysoki poziom kwasowości może prowadzić do wymywania wapnia z kości, a utrzymanie właściwej równowagi kwasowo-zasadowej jest niezbędne dla ich zdrowia.
Oprócz zbalansowanej diety, ważne też są inne czynniki związane ze stylem życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ćwiczenia z obciążeniem. Odgrywają one kluczową rolę we wspieraniu zdrowia kości. Dodatkowo wskazane jest utrzymanie prawidłowej masy ciała, ograniczenie spożycia alkoholu i unikanie palenia, gdyż czynniki te mogą negatywnie wpływać na gęstość kości.
Grzyb shimeji – wpływ na układ krwionośny
W badaniach przeprowadzonych przez Koichiro Mori w 2018 roku „Antiatherosclerotic effect of the edible mushrooms Pleurotus eryngii (Eringi), Grifola frondosa (Maitake), and Hypsizygus marmoreus (Bunashimeji) in apolipoprotein E–deficient mice” wkazano, że mają one działanie przeciwmiażdżycowe. Badania prowadzone były na myszach, ale pokazały, że najsilniej zadziałała suplementacja proszkiem grzybowym. Jest to zasługa efektowi obniżenia stężenia TC w surowicy.
Grzyb shimeji – wpływ prozdrowotny i działanie przeciwdepresyjne
Grupa polskich naukowców przeprowadziła badania opublikowane w pracy: “Hypsizygus marmoreus as a Source of Indole Compounds and Other Bioactive Substances with Health-Promoting Activities” opisujące prozdrowotne właściwości shimeji. Jednym z ważnych ustaleń tego badania jest oznaczenie aż sześciu niehalucynogennych związków indolowych, przy czym wyniki ilościowe uzyskano dla L-tryptofanu, 5-HTP, melatoniny, tryptaminy i 5-metylotryptaminy, co podkreśla potencjalne działanie przeciwdepresyjne H. marmoreus
Grzyb Shimeji – przeciwwskazania i skutki uboczne
Są one ogólnie uważane za bezpieczne do spożycia, a wiele osób korzysta z ich smaku i właściwości odżywczych w kuchni. Jednakże, podobnie jak w przypadku wielu pokarmów, istnieją pewne kwestie, które należy wziąć pod uwagę, zwłaszcza dla osób o specyficznych warunkach zdrowotnych. Poniżej znajdują się potencjalne przeciwwskazania i skutki uboczne spożywania grzybów shimeji:
- Alergie. Osoby uczulone powinny unikać spożywania shimeji i innych grzybów, ponieważ mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak swędzenie, wysypka, trudności w oddychaniu czy wstrząs anafilaktyczny.
- Problemy z układem pokarmowym. Niektóre osoby mogą doświadczać niestrawności po spożyciu grzybów. W przypadku osób z chorobami przewodu pokarmowego, takimi jak choroba wrzodowa żołądka czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zaleca się ostrożność w ich spożywaniu.
- Przygotowanie termiczne. Większość grzybów powinna być odpowiednio gotowana przed spożyciem, aby zminimalizować ryzyko zatrucia pokarmowego. Surowe mogą zawierać substancje toksyczne, które ulegają zniszczeniu podczas gotowania.
- Interakcje z lekami. Osoby przyjmujące leki powinny skonsultować się z lekarzem przed dodaniem shimeji do swojej diety, ponieważ mogą one mieć potencjalne interakcje z niektórymi lekami.
- Zanieczyszczenia środowiskowe. Grzyby mogą łatwo absorbować zanieczyszczenia z otoczenia, takie jak metale ciężkie czy substancje chemiczne. Dlatego ważne jest, aby pozyskiwać je z pewnego źródła, zwłaszcza jeśli są zbierane dziko.
Warto pamiętać, że indywidualne reakcje organizmu na ich spożywanie mogą się różnić, dlatego zawsze warto zwracać uwagę na własne samopoczucie i reakcje po spożyciu nowych produktów.
Jak przyrządzać grzyby shimeji?
Są one wszechstronnym składnikiem kuchni i mogą być przygotowywane na różne sposoby. Oto kilka popularnych metod przyrządzania grzybów shimeji:
- Smażenie na patelni
- Gotowanie na parze
- Dodawanie do zup
- Sałatki
- W sosie sojowym
- W tempurze
- W sosach do makaronu czy ryżu:
Przy przygotowywaniu shimeji ważne jest, aby je dokładnie umyć i odciąć ich twardą podstawę nóżek. Ponadto, pamiętaj, żeby nie spożywać grzybów surowych, zawsze gotuj je lub smaż przed podaniem. Eksperymentuj z różnymi przyprawami i dodatkami, aby dostosować smak do swoich preferencji kulinarnych.
Poniżej znajdziesz również link do przepisów, które możesz wypróbować w domu aby wzbogacić swoją kuchnię o ten wyjątkowy składnik.
Jak jeść grzyby shimeji?
Przy ich przygotowywaniu ważne jest, aby je dokładnie umyć i odciąć ich twardą podstawę nóżek. Ponadto, pamiętaj, żeby nie spożywać grzybów surowych, zawsze gotuj je lub smaż przed podaniem.
Czy grzyby shimeji są zdrowe?
Tak, zawierają dużo witamin i składników mineralnych takich, jak wapń, magnez, żelazo, fosfor, miedź i cynk. Dodatkowo mają właściwości bakteriobójcze i przeciwgrzybiczne.
Co robi się z grzybów shimeji?
Można je przygotować smażone na patelni z dodatkiem aromatycznych przypraw lub dodać do zup, sałatek, sushi, potraw jednogarnkowych czy omletów, nadając im delikatny i charakterystyczny smak.
Czy grzyby shimeji można jeść na surowo?
Nie można, należy poddać je obróbce termicznej, ponieważ spożyte na surowo mogą być szkodliwe.
Jak długo gotować shimeji?
Wystarczy nawet kilka minut, około 10 i już są gotowe.
Czy grzyby shimeji są trujace?
Nie, są to grzyby jadalne. Jednak przed jedzeniem należy poddac je obróbce termicznej.
Grzyby shimeji jak przechowywać?
Najlepiej w lodówce, wtedy mogą zachować świeżość nawet przez kilka tygodni.
Grzyby shimeji gdzie kupić?
W wielu sklepach spożywczych oraz online.