0
0
Twój koszyk
Darmowa wysyłka dostępna od 100 zł.
100
Twój koszyk jest pustyWróć do sklepu
Przelicz wysyłkę
Użyj kuponu
Polecamy również
Polecamy również

Grzyby Shiitake (twardziak jadalny) – właściwości prozdrowotne, składniki odżywcze i przeciwwskazania

twardziak jadalny grzyby shiitake

Świat przyrody skrywa wiele tajemnic, które czekają na odkrycie. Jednak niektóre z nich nie tylko fascynują, ale także mają potencjał, by stać się kluczem do zdrowia i długowieczności. Zagłębiając się dalej w tajemnicze królestwo grzybów, przyjrzymy się niezwykłym właściwościom zdrowotnym jednego z najbardziej fascynujących darów natury – grzyba shiitake, znanego również jako twardziak jadalny.

To niezwykłe stworzenie natury, ukrywające się w cieniu lasów, już od wieków wzbudza zachwyt i zainteresowanie badaczy. Jednak to nie tylko jego smak czy wyjątkowy wygląd sprawiają, że shiitake jest tak powszechnie ceniony w kuchni i medycynie naturalnej. To również bogactwo skarbów ukrytych w jego miąższu, które od dawna stanowią nieoceniony dar dla naszego zdrowia.

Przygotuj się na głębokie zanurzenie w świat twardziaka jadalnego, gdzie poznamy nie tylko jego kulinarne możliwości, ale przede wszystkim zdumiewające właściwości prozdrowotne. Dowiedzmy się, dlaczego są one uważane za prawdziwy eliksir zdrowia i długowieczności.

grzyb twardziak jadalny shiitake

Czym są grzyby shitake?

Grzyby shiitake znane również jako twardziak jadalny lub twardnik japoński, to gatuneknależących do rodziny Omphalotaceae z rzędu pieczarkowców (Agaricales). Ich naukowa nazwa to Lentinula edodes (Berk.) Pegler. Shiitake należą do grupy kapeluszowych, co oznacza, że charakteryzują się typową budową kapelusza i trzonu.

Pochodzą one z Dalekiego Wschodu i od tysiącleci stanowią istotny element kuchni i medycyny tradycyjnej w Azji, zwłaszcza w krajach takich jak Japonia, rejon chiński i Korea. Jednak dzięki wyjątkowemu smakowi i właściwościom zdrowotnym, zyskały popularność na całym świecie i są teraz szeroko dostępne w wielu kuchniach i na rynkach spożywczych.

Shiitake charakteryzują się dużymi, brunatnym i mięsistymi kapeluszami o kształcie wypukłym i trzonami, które mogą być grube i włókniste. Są znane ze swojego wyrazistego smaku i aromatu, który ma nuty orzechowe i dymne. Oprócz kulinarnego znaczenia, shiitake są również doceniane za swoje korzyści zdrowotne, które wynikają z obecności bioaktywnych związków i substancji odżywczych w ich miąższu.

jak wygląda twardziak jadalny shiitake?

Wartości odżywcze

Główne składniki i wartości odżywcze twardziaka jadalnego (na przykładzie surowego, suszonego shiitake na 100 gram):

Kalorie: Około 296 kalorii na 100 g.

Białko: Są dobrym źródłem białka, zawierając około 9-10 gramów białka na 100 g.

Węglowodany: Zawierają około 73-75 gramów węglowodanów na 100 g.

Błonnik: Oferują około 7-8 gramów błonnika na 100 g, co może wspomagać zdrowie układu pokarmowego.

Tłuszcze: Są niskokaloryczne i zawierają niewiele tłuszczu, zazwyczaj mniej niż 1 gram na 100 g.

Witaminy:

  • Witamina D: Shiitake mogą dostarczać witaminy D, szczególnie jeśli były wystawione na światło słoneczne.
  • Witamina B2 (ryboflawina): Znajduje się w obfitości i jest ważna dla metabolizmu energii.

Minerały:

  • Potas: Są źródłem potasu, który jest ważny dla równowagi elektrolitowej i zdrowego funkcjonowania mięśni i serca.
  • Fosfor: Istotny dla zdrowia kości i zębów.
  • Żelazo: Zawierają pewne ilości żelaza, które jest niezbędne do transportu tlenu we krwi.
  • A takze kilka innych jak niacyna czy selen.

Polisacharydy: Zawierają polisacharydy, takie jak beta-glukany, które są znane ze swojego wpływu na układ immunologiczny i mogą wspomagać zdrowie serca.

Antyoksydanty: Shiitake zawierają antyoksydanty, takie jak polifenole, które pomagają zwalczać wolne rodniki i mogą przyczynić się do ochrony komórek przed uszkodzeniami.

Warto zaznaczyć, że ich skład może nieco się różnić w zależności od ich pochodzenia i sposobu przygotowania, np. może w nich jeszcze znajdować się cynk. Jednak są one ogólnie uważane za zdrowy i odżywczy składnik diety, który może przynieść wiele korzyści zdrowotnych.

Niezwykłe prozdrowotne właściwości grzybów shiitake

Wyżej wymienione składniki i substancje aktywne wspierają nasz organizm na wielu poziomach. Badania Ishtiaq Ahmad, Maryum Arif, Mimi Xu, Jianyou Zhang, Yuting Ding, Fei Lyu o tytule “Therapeutic values and nutraceutical properties of shiitake mushroom (Lentinula edodes).” z 2023 roku pokazują że mogą jednocześnie działać jako środek przeciwdrobnoustrojowy, przeciwwirusowy, przeciwcukrzycowy, przeciwhiperlipidemiczny, antycholesterolowy, przeciwutleniający, przeciwstarzeniowy, hepatoprotekcyjny i immunomodulujący. Oto kilka zastosowań tych właściwości:

  • Wspomaganie układu immunologicznego. Dzięki zawartości polisacharydów, w tym beta-glukanów, które mogą stymulować układ immunologiczny. Badania sugerują, że regularne spożywanie shiitake może zwiększać odporność organizmu na infekcje i choroby.
  • Zdrowe serce. Składniki zawarte w w nich, takie jak błonnik i sterole roślinne, pomagają w obniżaniu poziomu cholesterolu LDL (złego cholesterolu) we krwi. To z kolei zmniejsza ryzyko chorób serca i układu krążenia.
  • Wspomaganie zdrowia układu pokarmowego. Błonnik zw nich obecny wspomaga zdrowie układu pokarmowego poprzez poprawę trawienia, zapobieganie zaparciom i wspieranie zdrowej mikroflory jelitowej.
  • Regulacja poziomu cukru we krwi. Niektóre badania sugerują, że spożywanie shiitake może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi, co może być korzystne dla osób z cukrzycą typu II.
  • Wspieranie zdrowia skóry. Składniki odżywcze w shiitake, w tym witamina D i witamina B2, wspomagają przeciwdziałać problemom dermatologicznym.

Twardziak jadalny– wpływ na układ odpornościowy

Pozytywny wpływ na układ odpornościowy, jest jednym z najważniejszych aspektów zdrowotnych tego organizmu. 

  • Stymulują układ immunologiczny. Dzięki zawartości lentinan – polisacharydu z nich ekstrahowany. Z czego β-Glukan jest głównym bioaktywnym składnikiem lentinanu o działaniu immunostymulującym. Przeciwnowotworowe właściwości lentinanu opisano już w latach sześćdziesiątych XX wieku.  Ogólne dane kliniczne, opublikowane przez Meng Zhang, Yiran Zhang, Lijuan Zhang, Qingwu Tian o treści “Chapter Thirteen – Mushroom polysaccharide lentinan for treating different types of cancers: A review of 12 years clinical studies in China.” w 2019, wskazują na solidny wpływ lentinanu na poprawę jakości życia i zwiększenie skuteczności chemioterapii i radioterapii podczas leczenia nowotworów. Substancje te aktywują makrofagi, neutrofile i inne komórki immunologiczne, co zwiększa zdolność organizmu do zwalczania infekcji.
  • Produkcja białek immunologicznych. Badania wykazały, że konsumpcja może zwiększać produkcję białek immunologicznych, takich jak interleukiny i interferony. Te białka pełnią kluczową rolę w reakcjach obronnych organizmu przeciwko infekcjom.
  • Zwiększona liczba limfocytów. Badania sugerują, że spożywanie grzybów shiitake może zwiększać liczbę limfocytów, które są kluczowymi komórkami odpornościowymi. Limfocyty są odpowiedzialne za rozpoznawanie i zwalczanie patogenów.
  • Zapobieganie infekcjom. Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym i przeciwwirusowym, grzyby shiitake mogą pomagać w zapobieganiu różnym rodzajom infekcji, w tym infekcjom dróg oddechowych.
  • Redukcja stanów zapalnych. Składniki shiitake mogą pomagać w redukcji stanów zapalnych w organizmie. Stan zapalny jest często związany z osłabieniem układu immunologicznego, dlatego jego redukcja może poprawić ogólną reakcję immunologiczną.
  • Zwiększenie produkcji przeciwciał. Mogą wspomagać produkcję przeciwciał, które są kluczowe w obronie organizmu przed infekcjami i innymi zagrożeniami.
  • Ochrona przed stresami oksydacyjnymi. Antyoksydanty zawarte w shiitake pomagają w zwalczaniu stresów oksydacyjnych w organizmie, które mogą osłabić układ odpornościowy.

Twardziak jadalny – wpływ na układ nerwowy

Grzybki shiitake mają pozytywny wpływ na układ nerwowy, choć ich działanie na ten układ jest bardziej pośrednie niż bezpośrednie. Oto kilka sposobów, jak mogą wpływać na zdrowie układu nerwowego:

  • Redukcja stanów zapalnych. Twardziak jadalny zawierają substancje o działaniu przeciwzapalnym, takie jak polisacharydy i antyoksydanty. Potwierdzają to badania Rahman, Taufiqur; Choudhury, M B K. “Shiitake Mushroom: A Tool of Medicine.” z 2012 roku. Stany zapalne są związane z wieloma schorzeniami układu nerwowego, w tym chorobą Alzheimera i Parkinsona. Redukcja stanów zapalnych może pomóc w ochronie zdrowia mózgu.
  • Ochrona przed stresem oksydacyjnym. Antyoksydanty obecne w shiitake pomagają zwalczać stres oksydacyjny w organizmie, który może prowadzić do uszkodzeń komórek mózgu. To może pomóc w ochronie neuronów i wspieraniu zdrowego funkcjonowania układu nerwowego.
  • Witaminy i składniki odżywcze. Są źródłem witamin i minerałów, które są korzystne dla zdrowia mózgu. Na przykład witamina B2 (ryboflawina) jest istotna dla funkcji mózgu, a witamina D jest związana z ochroną zdrowia układu nerwowego.
  • Poprawa ogólnego zdrowia. Regularne ich spożywanie jako części zrównoważonej diety może przyczynić się do ogólnego zdrowia organizmu, w tym układu nerwowego. Zdrowy organizm jest bardziej odporny na stres i choroby, co może korzystnie wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego.
  • Wpływ na mikroflorę jelitową. Badania sugerują, że zdrowa mikroflora jelitowa (mikrobiota) może mieć wpływ na zdrowie mózgu i układ nerwowy. Poprzez wpływ na zdrowie układu pokarmowego, mogą pośrednio wpływać na mikroflorę jelitową, co może mieć korzystne skutki dla układu nerwowego.

Pomimo że wpływ grzybów shiitake na układ nerwowy nie jest tak bezpośredni, to włączenie ich do swojej diety, jako części zdrowej diety może przyczynić się do ogólnego wsparcia zdrowia i dobrego funkcjonowania układu nerwowego. 

Grzyby shiitake – wpływ na układ krwionośny

Mają także korzystny wpływ na układ krwionośny dzięki różnym składnikom odżywczym i właściwościom, które wspierają zdrowie serca i naczyń krwionośnych, takim jak:

  • Obniżenie poziomu cholesterolu. Zawierają błonnik oraz substancje, takie jak sterole roślinne, które pomagają w obniżaniu poziomu cholesterolu LDL (złego cholesterolu) we krwi. Te właściwości zostały po raz pierwszy odkryte już w 1966 przez badaczy Keneda i Tokuta, którzy zauważyli, że suplementacja ekstraktem z grzybów shiitake obniża poziom cholesterolu we krwi, a zmniejszenie poziomu złego cholesterolu może obniżyć ryzyko miażdżycy i chorób serca.
  • Regulacja ciśnienia krwi. Potas, który jest w nich obecny, jest minerałem istotnym dla zdrowia układu krążenia. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi poprzez kontrolowanie równowagi elektrolitów i rozkurczanie naczyń krwionośnych.
  • Zmniejszenie ryzyka zakrzepów. Składniki zawarte w grzybach, takie jak substancje przeciwpłytkowe, mogą pomagać w zapobieganiu tworzeniu się nadmiernych skrzepów krwi, co jest kluczowe dla zdrowego przepływu krwi.
  • Poprawa elastyczności naczyń krwionośnych. Shiitake zawierają l-ergotioneinę, która jest antyoksydantem i może pomagać w utrzymaniu elastyczności naczyń krwionośnych. To może przeciwdziałać sztywności naczyń i zmniejszać ryzyko nadciśnienia.
  • Redukcja stanów zapalnych. Stany zapalne są związane z uszkodzeniem naczyń krwionośnych i rozwojem chorób serca. Substancje przeciwzapalne zawarte w twardziaku jadalnym mogą pomagać w ochronie ścian naczyń krwionośnych przed uszkodzeniem.
  • Wpływ na poziom homocysteiny. Zawierają witaminę B6, która może pomóc w obniżeniu poziomu homocysteiny we krwi. Wysoki poziom homocysteiny jest związany z ryzykiem chorób serca.
  • Antyoksydanty. Antyoksydanty w nich obecne , takie jak polifenole, pomagają w ochronie komórek śródbłonka naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.
  • Regulacja poziomu glukozy. Niektóre badania sugerują, że spożywanie grzybów shiitake może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi, co może być korzystne dla zdrowia układu krwionośnego.

Warto podkreślić, że wpływ na układ krwionośny jest jednym z wielu korzystnych aspektów zdrowotnych tych organizmów. Jednak korzyści te są zazwyczaj bardziej widoczne, gdy są spożywane jako część żywności w ogólnie zdrowej diecie i stylu życia.

Grzyby shiitake – wpływ na układ kostny

Mają także pozytywny wpływ na układ kostny dzięki swojemu składowi odżywczemu i zawartości niektórych substancji, które wspierają zdrowie kości. Badania z 2017 roku pokazały, że zarówno kapelusze jak i trzonki  są bogatym źródłem tych wartości odżywczych. Należą do nich:

  • Witamina D, która jest niezbędna dla zdrowych kości, ponieważ pomaga wchłaniać wapń z przewodu pokarmowego i utrzymuje prawidłowy poziom wapnia we krwi. Dzięki temu wpływa na mineralizację kości.
  • Chociaż nie są bogate w wapń, to dostarczają pewne ilości tego minerału. Wapń jest kluczowy dla utrzymania zdrowych i mocnych kości.
  • Zawierają witaminę K, która jest zaangażowana w procesy, które wpływają na gęstość mineralną kości.
  • Są źródłem białka, które jest niezbędne do budowy i naprawy tkanek, w tym kości i mięśni.
  • Dostarczają fosforu, który jest ważny dla zdrowia kości i zębów, ponieważ jest częścią hydroksyapatytu, głównego minerału występującego w tkankach kostnych.
  • Zawartość magnezu w grzybach shiitake może przyczynić się do zdrowia kości poprzez udział w procesach wapniowo-fosforowych i regulacji metabolizmu mineralnego.
właściwości grzybów shiitake

Przeciwwskazania do stosowania grzybów shiitake

Mimo że grzyby shiitake są ogólnie uważane za bezpieczne i zdrowe, istnieją pewne przeciwskazania i ostrożności, które warto wziąć pod uwagę przed ich stosowaniem. Oto niektóre z nich:

Alergia: Osoby uczulone na grzyby lub inne produkty z nimi związane mogą być narażone na reakcje alergiczne po spożyciu shiitake. Objawy alergii mogą obejmować swędzenie, wysypkę, trudności w oddychaniu, obrzęk ust czy twarzy. Osoby z znaną alergią powinny unikać spożycia shiitake.

Reakcje skórne: W rzadkich przypadkach może wystąpić reakcja skórna znana jako “dermatitis shiitake” po spożyciu dużych ilości surowych lub źle przygotowanych shiitake. Objawia się to wysypką, swędzeniem i zaczerwienieniem skóry. Starannie gotowanie shiitake zazwyczaj eliminuje to ryzyko.

Interakcje lekowe: Osoby przyjmujące leki na stałe lub mające jakiekolwiek schorzenia zdrowotne, powinny skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem większych ilości shiitake do diety. Istnieje ryzyko interakcji z niektórymi lekami, zwłaszcza lekami przeciwzakrzepowymi.

Problemy trawienne: Niektóre osoby mogą doświadczać problemów trawiennych, takich jak wzdęcia, biegunka lub niestrawność po spożyciu shiitake. W takim przypadku zaleca się spożywanie ich w umiarkowanych ilościach, aby uniknąć nieprzyjemnych objawów.

Dzieci i kobiety w ciąży: Choć shiitake są ogólnie uważane za bezpieczne, to jednak nie ma wystarczająco dużo badań dotyczących ich bezpieczeństwa u dzieci i kobiet w ciąży. Dlatego te grupy powinny spożywać je ostrożnie lub skonsultować się z lekarzem.

Pamiętaj, że zdrowa i zrównoważona dieta opiera się na różnorodności, więc nie poleca się spożywania dużej ilości jednego rodzaju jedzenia, w tym shiitake. 

Jak przyrządzić grzyby shiitake?

Są one wszechstronnym składnikiem kuchni i można je przygotowywać na wiele różnych sposobów. Najlepiej spożywać po odpowiedniej obróbce, czyli gotowaniu lub duszeniu. Surowe shiitake mogą być trudne do strawienia i zawierać substancje mogące powodować reakcje skórne lub trawienne. Oto kilka popularnych metod ich przygotowywania:

  • Smażone na patelni
  • Duszone
  • Pieczone
  • Zupy i dania jednogarnkowe
  • Marynowane
  • Szuszenie

Mają one wyrazisty smak, który może znakomicie uzupełniać różne dania. Kreatywność w kuchni jest mile widziana, więc nie wahaj się eksperymentować z różnymi sposobami przyrządzenia tych smacznych grzybów.

Na co pomaga grzyb shiitake?

Główne oddziaływanie substancji aktywnych zawartych w grzybach shiitake odnotowano na wzmocnienie układu odpornościowego, co jest bardzo pomocne w walce z przeziębieniem i infekcjami. Dodatkowo shiitake wzmacnia kości, ułatwia zasypianie i wspiera walkę ze stresem. Szereg właściwości zdrowotnych opisany jest powyżej. 

Czy grzyby shiitake są zdrowe?

Tak, grzyby shiitake należą do jednych z najzdrowszych grzybów na świecie i posiadają długą historię szczególnie w tradycyjnej medycynie Dalekiego wschodu.

Ile kosztują grzyby shitake?

Cena suszonych shiitake może znacząco się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak lokalizacja geograficzna, dostępność, rodzaj produktu (świeże, suszone, mrożone) oraz sezon. Ceny mogą również zależeć od sezonu i lokalnego zapotrzebowania. Warto porównywać ceny w różnych sklepach spożywczych oraz na rynkach, aby znaleźć najlepszą ofertę. Dostępne są często przez cały rok, zarówno w postaci świeżych, jak i suszonych czy mrożonych, więc można je znaleźć w sklepach spożywczych o różnych cenach i jakości.

Czy grzyby shiitake są jadalne?

Tak. Grzyb ten ma długą historię i spożywany jest przez ludzi na całym świecie. 

Czy grzyby shiitake się obiera?

Grzybów shiitake nie trzeba obierać, ale warto usunąć twarde końce trzonów przed przygotowaniem i spożyciem. To pomaga zachować jednolitą konsystencję i smak potrawy oraz ułatwia ich spożywanie. Kapelusze świeżych można delikatnie przetrzeć wilgotną ściereczką.

Ile smażyć grzyby shiitake?

Należy smażyć na rozgrzanej patelni przez kilka minut, aż zmiękną i staną się lekko zarumienione. Możesz od czasu do czasu mieszkać, aby równomiernie się usmażyły.

Czy grzyby shiitake trzeba gotować?

Tak, zazwyczaj zaleca się gotowanie grzybów shiitake przed spożyciem. Niszczy to potencjalnie szkodliwe substancje, takie jak toksyny i enzymy, które mogą być obecne w surowych. Dzięki temu stają się one bezpieczniejsze do spożycia. Gotowanie ułatwia trawienie grzybów i zwiększa przyswajalność składników odżywczych, co może pomóc uniknąć ewentualnych problemów trawiennych, zwłaszcza dla osób, które mogą mieć wrażliwy żołądek. Na koniec gotowanie nadaje im bardziej wyrazisty smak i miękkość, co jest pożądane w wielu potrawach.

Czy można mrozić grzyby shitake?

Tak, grzyby shiitake można zamrażać, co pozwoli zachować ich świeżość i smak na dłużej.

Gdzie rosną grzyby shiitake?

Grzyby shiitake są rodzimym gatunkiem występującym w lasach wschodniej Azji, głównie w Chinach, Japonii, Korei i Wietnamie. Jednak ze względu na ich popularność i powszechne stosowanie w kuchni, shiitake jest obecnie uprawiane i dostępne na całym świecie. Uprawy shiitake można znaleźć w wielu krajach, w tym w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Europie i innych regionach świata.

Źródła:

  • S.C. Jong, J.M. Birmingham. “Medicinal and Therapeutic Value of the Shiitake Mushroom.” 1993
  • Meng Zhang, Yiran Zhang, Lijuan Zhang, Qingwu Tian. “Chapter Thirteen – Mushroom polysaccharide lentinan for treating different types of cancers: A review of 12 years clinical studies in China.” 2019
  • Rahman, Taufiqur; Choudhury, M B K. “Shiitake Mushroom: A Tool of Medicine.” 2012
  • Shunfeng Li, Anjian Wang, Lina Liu, Guangrui Tian, Shuxin Wei & Fangfang Xu. “Evaluation of nutritional values of shiitake mushroom (Lentinus edodes) stipes.” 2018
  • Ishtiaq Ahmad, Maryum Arif, Mimi Xu, Jianyou Zhang, Yuting Ding, Fei Lyu. “Therapeutic values and nutraceutical properties of shiitake mushroom (Lentinula edodes).” 2023