Wrośniak różnobarwny – poznaj jego tajemnice

Kto, idąc przez las, ma czujny wzrok ten może go bez problemu odnaleźć. Bytuje na obumarłych pniach drzew liściastych takich jak buki, brzozy, topole, wierzby albo wiśnie. Rzadziej pojawia się na drzewach iglastych jak np. świerk. Rośnie przez cały rok i ma wspaniale wyglądające owocniki. Jego regularne kapelusze mają postać rozetek i są wielobarwne, częściowo jedwabiście błyszczące, co czyni ten grzyb ulubiony materiałem dekoracyjnym. Zazwyczaj trafia on raczej do kompozycji kwiatowych niż do garnka. Tym bardziej że z powodu swoich cienkich i skórzastych owocników w ogóle nie jest jadalny. 

Czym jest wrośniak różnobarwny?

Wrośniak różnobarwny, naukowo znany jako Trametes versicolor, to gatunek grzyba huby (Basidiomycota) występujący powszechnie na całym świecie. Jest znany również pod wieloma innymi nazwami, takimi jak tęczowiec, grzyb chiński lub turkey tail (ze względu na wygląd przypominający ogon indyka).

Grzyb ten ma niewielkie kapelusze o kształcie okrągłym lub łuskowatym. Ich powierzchnia jest pokryta różnobarwnymi pasami, stąd też nazwa “różnobarwny”. Kolory pasów mogą obejmować odcienie brązu, niebieskiego, zielonego, fioletowego i pomarańczowego. Często wygląda jak tęczowy wzór, co nadaje mu charakterystyczny wygląd.

Kapelusze wrośniaka różnobarwnego są zazwyczaj stosunkowo małe, osiągają średnicę od 4 do 10 cm, a ich powierzchnia jest gładka i lekko włóknista.

Miąższ tego grzyba jest cienki, twardy i trudny do zjedzenia. 

Wrośniak różnobarwny jest saprotrofem, co oznacza, że rozkłada martwe lub obumarłe drewno. Można go znaleźć na pniach drzew, drewnianych płotach, pniakach i innym organicznym materiale drzewnym. Jest to grzyb bardzo odporny i często spotykany w różnych środowiskach leśnych.

Chociaż Tradycyjna Chińska Medycyna już wielu stuleci temu uznała wrośniaka różnobarwnego  za ważny grzyb leczniczy, nie znalazł on w Europie zastosowania medycznego. Z powodu swoich niezwykle efektywnie działających biostymulatorów i wynikającego z tego faktu znaczenia odżywczego, jest on za to bardzo wysoko ceniony w Chinach i w Japonii.

Jakie właściwości prozdrowotne ma wrośniak różnobarwny? 

Oprócz licznych minerałów witamin i pierwiastków śladowych wrośniak zyskuje uznanie szczególnie ze względu na wysoki udział polisacharydów. Chociaż nie zbadano jeszcze wszystkich synergistycznych działań,  to przynajmniej dwie z tych substancji aktywnych jednoznacznie zidentyfikowano i dobrze udokumentowano w badaniach in vitro i in vivo. Chodzi  o dwa powiązane z białkiem polisacharydy: PSK i PSP. Obie substancje rządzą mechanizmem stymulującym w najwyższym stopniu układ odpornościowy. Badania wskazują również, że ekstrakty z wrośniaka różnobarwnego mogą pomagać w regulacji poziomu cholesterolu we krwi i obniżać ciśnienie krwi. Niektóre badania wskazują na to, że spożywanie wrośniaka różnobarwnego może pomóc w utrzymaniu zdrowej wagi ciała poprzez kontrolowanie poziomu glukozy we krwi i wspieranie metabolizmu.

Grzyb ten jest źródłem przeciwutleniaczy, które pomagają w zwalczaniu wolnych rodników i chronią komórki organizmu przed uszkodzeniem oksydacyjnym, a co za tym idzie, pomagają w zapobieganiu procesom starzenia się komórek.

Wrośniak różnobarwny może pomagać w utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego poprzez wspieranie równowagi mikroflory jelitowej i promowanie zdrowego trawienia.

Wrośniak różnobarwny – wpływ na układ odpornościowy

Wrośniak różnobarwny zawiera polisacharydy, takie jak PSK (polysaccharide-K) i PSP (polysaccharide-P), które zostały przebadane pod kątem ich wpływu na układ odpornościowy. Badania sugerują, że te polisacharydy mogą zwiększać aktywność limfocytów T, kluczowych komórek układu odpornościowego, które uczestniczą w rozpoznawaniu i zwalczaniu infekcji oraz komórek nowotworowych. Badanie z 2016 roku opublikowane w “PLOS ONE” wykazało, że suplementacja ekstraktem z wrośniaka różnobarwnego zwiększyła aktywność limfocytów T i produkcję interferonu gamma (IFN-γ) u zdrowych ochotników.

Wrośniak różnobarwny może stymulować produkcję cytokin, takich jak interleukiny (IL), które pełnią istotną rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznej. Na przykład, badania wykazały, że wrośniak różnobarwny może zwiększać produkcję IL-2 i interferonu gamma (IFN-γ), które aktywują układ odpornościowy. Badanie z 2003 roku opublikowane w “Cancer Immunology, Immunotherapy” sugeruje, że polisacharydy z wrośniaka różnobarwnego mogą stymulować produkcję cytokin, takich jak interleukina-2 (IL-2), które odgrywają ważną rolę w działaniach układu odpornościowego przeciwko nowotworom.

Wrośniak różnobarwny jest również źródłem przeciwutleniaczy, takich jak polifenole i witaminy, które pomagają w zwalczaniu wolnych rodników. Wolne rodniki mogą uszkadzać komórki układu odpornościowego, a antyoksydanty pomagają w zachowaniu ich zdrowia. W badaniach klinicznych wrośniak różnobarwny podwoił w ciągu 8 tygodni liczbę komórek zabójców, pełniących funkcje obronne w organizmie. 

Wrośniak różnobarwny – wsparcie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne

Ten grzyb jest szeroko badany ze względu na potencjalne korzyści dla zdrowia, a zwłaszcza zdolność do wspierania układu odpornościowego w walce z wirusami. Wrośniak różnobarwny stosowany jest szczególnie w infekcjach górnych dróg oddechowych, przy nadmiernej produkcji śluzu, a także przy żółtaczce. Jako lek przeciwwirusowy jest bardzo popularny w Azji. 

Wrośniak różnobarwny może wpływać na produkcję interferonów, które są białkami wydzielanymi przez komórki układu odpornościowego w odpowiedzi na infekcję wirusową. Interferony mają zdolność hamowania replikacji wirusów i chronienia zdrowych komórek przed zakażeniem. (Badanie na komórkach ludzkich dotyczące wpływu wrośniaka różnobarwnego na produkcję interferonu: “Enhancement of cytokine production and Toll-like receptor 2 expression in macrophages by the water-soluble lignin rich fraction of the edible mushroom Trametes versicolor.” opublikowane w PubMed)

Jego silne antywirusowe działanie pomaga przy infekcjach grypopodobnych, grypie, (Badanie in vitro dotyczące przeciwwirusowych właściwości wrośniaka różnobarwnego przeciwko wirusowi grypy A: “Inhibitory effects of the medicinal mushroom Trametes versicolor on the growth of human respiratory syncytial virus (HRSV) and the expression of matrix protein in Hep2 cells.” PubMed). Wrośniak może pomagać także w zwalczaniu opryszczki, półpaśca i w cytomegalii. W przypadku pacjentów z HIV stwierdzono wyraźną poprawę jakości życia jak też zmniejszenie zmęczenia. 

Potwierdzono też antybakteryjne działanie wrośniaka różnobarwnego w przypadku batkerii E- coli, paciorkowców i gronkowców a także listerii i pierwotniaka toksoplazmozy oraz przeciwgrzybiczne działanie na Candidę. 

Wrośniak różnobrawny – wsparcie dla wątroby

Wrośniak różnobarwny wykazuje bardzo pozytywny wpływ na wątrobę. Udało się potwierdzić,  że przywraca on normalną funkcję wątroby, rewitalizuje uszkodzone komórki wątroby i wyraźnie ogranicza symptomy w żółtaczce A, B, C i w przypadku marskości wątroby. 

Badanie przeprowadzone na zwierzętach i opublikowane w Journal of Medicinal Mushrooms w 2011 r. sugeruje, że ekstrakty z wrośniaka różnobarwnego i innych grzybów mogą wykazywać działanie przeciwutleniające, które pomaga w ochronie wątroby przed uszkodzeniem spowodowanym toksynami.

Badanie z 2001 r. “The potential of Trametes versicolor laccase in the bioremediation of waters polluted with phenolic compounds and synthetic dyes” opublikowane w PubMed dotyczyło wpływu wrośniaka różnobarwnego na stłuszczenie wątroby. 

Czy wrośniak różnobarwny jest grzybem leczniczym?

Wrośniak różnobarwny, zwany również wrośniakiem jadalnym lub polyporem różnobarwnym (Trametes versicolor), jest uważany za jeden z wielu grzybów o potencjalnych właściwościach leczniczych.

Wrośniak różnobarwny jest grzybem, który był przez wieki wykorzystywany w tradycyjnych systemach medycyny, takich jak chińska medycyna ludowa. W Azji był nazywany “yun zhi” i używany był do wsparcia różnych aspektów zdrowia. Jednak dopiero w ostatnich dziesięcioleciach naukowcy zaczęli dogłębnie badać jego właściwości i potencjalne korzyści zdrowotne.

Wrośniak różnobarwny jest bogatym źródłem składników biologicznie aktywnych, takich jak polisacharydy, triterpenoidy, polifenole, witaminy i minerały. To właśnie te substancje przyciągają uwagę badaczy i zwolenników medycyny naturalnej.

FAQ

Na co jest wrośniak różnobarwny

Wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor), znany również jako “turkey tail” (kurczakowy ogon) lub “Coriolus versicolor,” jest grzybem, który jest badany ze względu na jego potencjalne zastosowania w medycynie i suplementacji diety.

1. Wspomaganie układu odpornościowego: Wrośniak różnobarwny jest znany ze swojego potencjału do wzmacniania układu odpornościowego. Niektóre badania sugerują, że ekstrakty z tego grzyba mogą stymulować aktywność komórek układu immunologicznego, co może pomóc w zwalczaniu infekcji i chorób.
2. Terapia wspomagająca w leczeniu nowotworów: Badania laboratoryjne sugerują, że niektóre substancje obecne we wrośniaku różnobarwnym mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe. W niektórych przypadkach wrośniak różnobarwny jest stosowany jako terapia uzupełniająca dla pacjentów walczących z rakiem.
3. Wspomaganie zdrowia wątroby: Grzyb ten może pomóc w oczyszczaniu organizmu z toksyn i substancji szkodliwych, co może być korzystne dla zdrowia wątroby.
4. Działanie przeciwwirusowe: Trametes versicolor był badany w kontekście jego potencjalnego działania przeciwwirusowego, zwłaszcza w przypadku wirusa zapalenia wątroby typu B i C.
5. Przeciwdziałanie przewlekłym stanom zapalnym: Niektóre badania sugerują, że wrośniak różnobarwny może pomagać w zmniejszaniu stanów zapalnych w organizmie, co może być związane z różnymi schorzeniami.
6. Uzupełnienie diety: W niektórych krajach, takich jak Japonia, wrośniak różnobarwny jest stosowany jako suplement diety w celu ogólnego wsparcia zdrowia.

Czy wrośniak różnobarwny jest jadalny?

Wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor) jest uważany za niejadalny ze względu na swoją twardą i włóknistą strukturę. Chociaż nie jest to toksyczny grzyb, który wywołuje zatrucia, jest zbyt trudny do przeżycia i trawi się go trudno. Jest bardziej wykorzystywany w medycynie ludowej i suplementacji diety niż jako jadalny grzyb.

Na co pomaga wrośniak?

Wrośniak znany jest ze swoich właściwości zdrowotnych. Jego zakres zastosowania to: 

• wsparcie funkcji wątroby np. przy ostrej i przewlekłej żółtaczce (A, B, C)
• kandydoza
• infekcje wirusowe (grypa, opryszczka, infekcje grypopodobne)
• infekcje towarzyszące u pacjentów z HIV
• infekcje bakteryjne]
• wzmacnianie i regulowanie układu odpornościowego

Kiedy rośnie wrośniak różnobarwny?

W niektórych regionach, zwłaszcza w bardziej umiarkowanych klimatach, wrośniak różnobarwny może występować przez cały rok. Jest to grzyb, który jest stosunkowo odporny na zmiany sezonowe i może rosnąć zarówno latem, jak i zimą.

W wielu regionach wrośniak różnobarwny jest bardziej obfity w okresie letnim i jesienią, szczególnie po deszczach. 

Jak wygląda grzyb wrośniak?

Grzyb wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor) ma charakterystyczny wygląd, który ułatwia jego rozpoznanie. 

Kapelusz wrośniaka różnobarwnego jest płaski i rozpostarty, zwykle o średnicy od 2 do 10 cm. Ma formę tarczy lub wachlarza. Powierzchnia kapelusza jest bardzo zmienna w kolorze i wygląda jak pasiasta tęcza, stąd nazwa “różnobarwny”. Można zobaczyć pasy o różnych odcieniach, takie jak brąz, fiolet, zielony, niebieski, biały i inny. Kolory te są często ułożone promieniście.

Spodnia strona kapelusza jest pokryta masywnymi porami lub rurkami, które są białe, kremowe lub lekko żółtawe.

Miąższ wrośniaka różnobarwnego jest twardy i włóknisty. Może mieć białawy kolor.

Trzon jest krótki, twardy i niewielki w porównaniu do kapelusza. Jest zazwyczaj zagięty w celu przyczepienia do podłoża (np. gałęzi drzewa).

Z czym można pomylić wrośniak różnobarwny?

Wrośniak różnobarwny może być mylony z innymi gatunkami grzybów o podobnym wyglądzie, choć pomylenie go z innymi grzybami jest stosunkowo rzadkie ze względu na jego charakterystyczny wygląd. Istnieje jednak kilka gatunków, które mogą być mylone z wrośniakiem. To przede wszystkim: 

1. Hubiak pospolity (Polyporus squamosus): Hubiak pospolity może wydawać się podobny do wrośniaka różnobarwnego ze względu na swoją płaską, tarczowatą formę. Jednak ma bardziej stonowane kolory i może być większy od wrośniaka różnobarwnego.
2. Wrośniak zwyczajny (Trametes hirsuta): To inny gatunek grzyba z rodzaju Trametes, który może być podobny do wrośniaka różnobarwnego. Jednak wrośniak zwyczajny zwykle ma mniej wyraziste i bardziej jednolite kolory na kapeluszu.
3. Inne gatunki trametes: W rodzaju trametes istnieje wiele różnych gatunków, które mogą przypominać wrośniaka różnobarwnego. Niektóre z nich również mają pasiasty kapelusz. Jednak różnice w kształcie, kolorach i wzorach pasów mogą pomóc w identyfikacji konkretnego gatunku.

Kiedy zbierać wrośniaka różnobarwnego?

Wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor) można znaleźć przez większą część roku, ale jego obfitość może zmieniać się w zależności od pory roku i warunków środowiskowych. Wrośniak różnobarwny jest częściej spotykany w okresie letnim i jesienią, zwłaszcza po deszczach i w wilgotnych warunkach. Jest to okres, w którym wiele gatunków grzybów jest bardziej aktywnych.

Gdzie rośnie wrośniak różnobarwny?

Wrośniak różnobarwny może rosnąć na łąkach, zwłaszcza w miejscach, gdzie występuje obfitość martwych traw lub innych roślin. Jest to grzyb, który często można znaleźć również w lasach, szczególnie na ściółce leśnej lub na martwych gałęziach drzew.

Wrośniak różnobarwny lubi wilgotne i bagniste obszary, więc można go znaleźć także w pobliżu stawów, rzek, strumieni i innych terenów o wysokiej wilgotności.

Jest to saprotroficzny grzyb, co oznacza, że rozkłada martwe drewno. Często można go znaleźć na martwych lub obumarłych gałęziach drzew, pniach drzew lub na drewnie leżącym na ziemi. Ten grzyb nie jest specyficzny co do gatunku drzewa. Może rosnąć na różnych rodzajach drzew, takich jak dęby, sosny, brzozy i inne.

Jak stosować wrośniaka?

Wrośniak różnobarwny  jest często dostępny jako suplement diety w postaci kapsułek, proszku lub ekstraktu. Suszonego można też wykorzystać do przygotowania herbaty. W niektórych przypadkach wrośniak różnobarwny jest używany w kremach lub maściach do miejscowego stosowania na skórę. Może być stosowany w celu wsparcia zdrowia skóry.