Żagwica listkowata (grifola frondosa), czyli grzyby maitake

Co mają ze sobą wspólnego kameleon i maitake? I zwierzę i grzyb potrafią tak wtopić się w otoczenie, że trudno je wypatrzeć. Maitake, czyli  żagwica listkowata ma szaro-brązowe kapelusze, które w ogóle nie odróżniają się od otoczenia. Znajdujemy je dopiero wtedy, gdy się na nie bezpośrednio natkniemy. 

Zgodnie z pewną legendą w Japonii zbieracze odprawiali prawdziwy taniec radości gdy już udało im się znaleźć maitake.  Nie bez powodu, ponieważ tamtejsi możnowładcy suto wynagradzali zbieraczy, wypłacając im tyle srebra, Ile wynosiła waga grzybów. 

Japończycy nadali grzybowi obrazową nazwę maitake, co znaczy „tańczący grzyb” mai = taniec, take = grzyb. Uchodził on za tak cenny skarb, że utrzymywano w tajemnicy jego stanowiska, albo w najlepszym razie przekazywano informacje o nich jedynie członkom rodziny. Inna historia mówi, że tańczący grzyb uzyskał swoją nazwę z powodu gęsto zbitych owocników, które przypominają jak gdyby grupę tańczących motyli. W anglojęzycznym świecie maitake nazywa się także „kurą leśną” w związku z podobieństwem do gęsto upierzonego brunatnego gatunku kury. Jego łacińska nazwa to grifola frondosa.

Czym są grzyby maitake?

Należą do rodziny grzybów  Hymenochaetaceae, która jest częścią rzędu polyporales. 

Są szeroko rozpowszechnione w lasach liściastych i iglastych w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Są znane z występowania w lasach dębowych i bukowych, a także w innych rodzajach lasów. Mają charakterystyczny wygląd, z dużymi, mięsistymi kapeluszami, które są często spiętrzone i przypominają płatki lub liście. Kapelusze są szaro-brązowe, a ich kształt może przypominać wielki bukiet kwiatów lub pióropusz. Grzyb ten często pojawia się przez wiele lat z rzędu w tych samych miejscach. Może osiągnąć wysokość 50 cm i wielkość piłki koszykowej. 

Maitake są grzybami jadalnymi i cenionymi w kuchni ze względu na ich delikatny smak i mięsistą konsystencję. 

Niezwykłe właściwości prozdrowotne żagwicy listkowatej (grifola frondosa)

Już dawno azjatycka sztuka leczenia odkryła pozytywne działanie żagwicy listkowatej na zdrowie człowieka. Healerzy przed setkami lat stosowali ten rzadki grzyb celowo i z powodzeniem do zwalczania najróżniejszych objawów chorobowych. Żagwica listkowata zawiera  wartościowe składniki, które zapewniają temu nadzwyczajnemu gatunkowi szczególną pozycję wśród grzybów witalnych. 

Grzyby maitake – wpływ na układ odpornościowy

Grzyby maitake (Grifola frondosa) są znane ze swoich licznych właściwości prozdrowotnych i immunostymulujących. Od wieków były wykorzystywane w tradycyjnej medycynie azjatyckiej do wspomagania układu odpornościowego i walki z różnymi chorobami. Dziś coraz więcej badań naukowych potwierdza ich korzystny wpływ na organizm.

Odporność organizmu polega na zdolności organizmu do zwalczania infekcji i chorób, poprzez aktywację odpowiedniej reakcji immunologicznej. Grzyby maitake zawierają szereg bioaktywnych związków, które mogą wspierać nasz układ odpornościowy. Owoce tych grzybów są bogate w polisacharydy, takie jak beta-glukany, które są znane ze swojej zdolności do stymulacji produkcji komórek odpornościowych.

Badania wykazały, że spożywanie tych grzybów może zwiększyć aktywność komórek NK (natural killer), które są odpowiedzialne za zwalczanie m.in. infekcji. Dodatkowo grzyby te mogą wspomagać produkcję cytokin, takich jak interleukiny i interferony, które regulują odpowiedź immunologiczną.

Maitake mają potencjał wzmocnienia układu odpornościowego poprzez swoje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Badania in vitro wykazały, że ekstrakty hamują wzrost niektórych bakterii patogennych, takich jak Escherichia coli czy Staphylococcus aureus.

Maitake mogą wpływać na wzrost liczby limfocytów T, co może poprawić zdolność organizmu do zwalczania infekcji i chorób. Badanie “Immunomodulatory Effects of Maitake (Grifola frondosa) Extracts on Human T-lymphoid Cell Line Jurkat.” opublikowane w “Journal of Medicinal Food” w 2009 roku wykazało, że ekstrakty z grzyba maitake mogą wpływać  na aktywność limfocytów T.  a w badaniu opublikowanym w “Journal of Medicinal Food” w 2013 roku zatytułowanym “Immunomodulatory effects of maitake (Grifola frondosa) extract on patients with myelodysplastic syndromes,” stwierdzono, że ekstrakt z tego grzyba wykazywał działanie immunomodulujące u pacjentów cierpiących na zespół mielodysplastyczny.

Grzyby też mają również właściwości antyoksydacyjne. Zawierają przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i D, które mogą pomóc w ochronie komórek układu odpornościowego przed uszkodzeniem przez wolne rodniki.

Mogą pomóc w zmniejszeniu stresu oksydacyjnego w organizmie. Stres oksydacyjny zawsze osłabia odporność, dlatego jego redukcja jest istotna dla utrzymania zdrowego układu odpornościowego.

W badaniach laboratoryjnych i na zwierzętach zauważono, że może wykazywać działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, tym samym wesprzeć organizm w obronie przed infekcjami.

Grzyby maitake – wpływ obniżenie poziomu cukru we krwi

Grzyby maitake są bogate w polisacharydy, w tym beta-glukany, które mogą wpływać na poziom cukru we krwi. Te związki mogą pomóc w kontroli glikemii poprzez spowolnienie wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego do krwiobiegu. Skutkuje to stabilniejszym poziomem cukru we krwi po posiłku.

Istnieją również dowody sugerujące, że niektóre składniki mogą wpływać na zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę. Wrażliwość na insulinę jest kluczowym czynnikiem w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Organizm wydziela insulinę, żeby pomóc w przekazywaniu glukozy do komórek.

W badaniu opublikowanym w “Phytotherapy Research” w 2014 r. “Hypoglycemic effects of Grifola frondosa (Maitake) polysaccharides F2 and F3 through improvement of insulin resistance in diabetic rats” wykazano, że ekstrakty z maitake mogą pomóc w obniżeniu poziomu cukru we krwi poprzez poprawę insulinooporności u szczurów cierpiących na cukrzycę.

Niektóre badania sugerują także, że maitake może zawierać związki, które hamują enzymy odpowiedzialne za rozkład skrobi w przewodzie pokarmowym. Skrobia jest źródłem glukozy, więc jej hamowanie może przyczynić się do utrzymania stabilnego poziomu cukru we krwi.

Mogą również wpływać na procesy metaboliczne w wątrobie, która jest kluczowym organem odpowiedzialnym za regulację poziomu glukozy we krwi. Poprzez wpływ na enzymy i procesy wątrobowe, maitake może pomagać w utrzymaniu odpowiedniego poziomu cukru we krwi.

W badaniu opublikowanym w “Biomedicine & Pharmacotherapy” w 2017 roku przedstawiono dowody na to, że może poprawić insulinooporność zarówno w badaniach in vitro, jak i na zwierzętach.

Grzyby maitake – wpływ na układ kostny

Choć wpływ grzybów maitake na układ kostny nie jest tak dobrze zbadany i poznany jak niektóre inne ich korzyści prozdrowotne, choćby wpływ na układ immunologiczny czy regulację poziomu cukru we krwi, to istnieją konkretne składniki w tych grzybach, które mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie układu kostnego

To przede wszystkim witamina D, której grzyby maitake są bardzo dobrym źródłem. Jest ona niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego i tym samym stymuluje tworzenie i mineralizację kości. 

Zawierają również minerały i pierwiastki śladowe, takie jak miedź, cynk i mangan, które odgrywają rolę w procesach mineralizacji kości i utrzymaniu ich zdrowia. Są źródłem antyoksydantów m.in. witaminy C i selenu, które mogą pomagać w ochronie komórek kości przed uszkodzeniem oksydacyjnym a tym samym chronić przed degeneracją i osłabienia tkanki kostnej.

Grzyby maitake – wpływ na układ krwionośny

Grzyby maitake zawierają biologicznie aktywne składniki, w tym beta-glukany i polisacharydy, które mogą pomagać w regulacji ciśnienia krwi. Wysokie ciśnienie krwi jest czynnikiem ryzyka dla wielu chorób serca i naczyń krwionośnych, w tym nadciśnienia tętniczego, które może prowadzić do poważnych konsekwencji dla układu krwionośnego. W badaniu opublikowanym w “The American Journal of Chinese Medicine” w 2015 roku zbadano wpływ ekstraktu na ciśnienie krwi u szczurów z nadciśnieniem tętniczym. Wykazano, że ekstrakt maitake może wpływać na obniżenie ciśnienia krwi,

Niektóre badania sugerują również, że spożycie może wpływać na obniżenie poziomu “złego” cholesterolu LDL i jednocześnie zwiększenie poziomu “dobrego” cholesterolu HDL. Zawierają też składniki o właściwościach przeciwkrzepliwych. Mogą one pomagać w utrzymaniu płynności krwi i zapobieganiu nadmiernemu krzepnięciu, chroniąc organizm przed zakrzepami i udarami.  W badaniu opublikowanym w “Food & Function” w 2018 roku zbadano zdolność związków indolowych z maitake do wykazywania aktywności przeciwtrombotycznej i przeciwpłytkowej. 

Będąc bogatym źródłem polisacharydów, wykazują właściwości przeciwzapalne, osłaniając naczynia krwionośne przed uszkodzeniami spowodowanymi stanem zapalnym. A zawarte w nich antyoksydanty pomagają w zwalczaniu uszkodzeń oksydacyjnych, które mogą prowadzić do miażdżycy i innych poważnych chorób serca. 

Przeciwwskazania do stosowania grzybów Maitake

Grzyby Maitake są ogólnie uważane za bezpieczne do spożycia w formie żywności i suplementów diety, ale istnieją pewne sytuacje, w których warto zachować ostrożność lub unikać ich stosowania. 

Oto przeciwwskazania i sytuacje, w których warto być ostrożnym:

1. Alergia na grzyby: Osoby, które są uczulone na grzyby lub miały wcześniej reakcje alergiczne po spożyciu grzybów, powinny unikać tego gatunku lub konsultować się z lekarzem przed ich spożyciem.

2. Interakcje z lekami: Maitake może mieć potencjał interakcji z niektórymi lekami, zwłaszcza tymi stosowanymi w celu regulacji poziomu cukru we krwi lub kontroli ciśnienia krwi. Osoby przyjmujące leki na te stany powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, aby uniknąć ewentualnych niepożądanych interakcji.

3. Ciąża i karmienie piersią: Brak jest wystarczających badań na temat bezpieczeństwa stosowania grzybów Maitake przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią. Dlatego w tych przypadkach zaleca się ostrożność i konsultację z lekarzem przed ich spożyciem.

4. Przyjmowanie immunosupresantów: Osoby przyjmujące leki immunosupresyjne w celu kontrolowania reakcji układu odpornościowego (np. po przeszczepie narządów) powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji Maitake, ponieważ grzyby mogą wpływać na aktywność układu immunologicznego.

5. Niewłaściwe przygotowanie grzybów: Nieodpowiednie przygotowanie grzybów Maitake,  może prowadzić do niestrawności i problemów żołądkowych. Zawsze należy je gotować odpowiednio, aby uniknąć potencjalnych problemów zdrowotnych.

6. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe: Osoby cierpiące na choroby żołądka, problemy trawienne lub wrzody powinny być ostrożne, gdy spożywają grzyby Maitake, ponieważ mogą one być trudne do strawienia przez niektóre osoby.

7. Nadmierna ilość: Jak z każdym suplementem lub żywnością, nadmiar może być szkodliwy. Nie należy spożywać nadmiernej ilości grzybów Maitake, ponieważ może to prowadzić do problemów trawienno-żołądkowych.

Grzyby Maitake w tradycyjnej medycynie chińskiej

Historia stosowania grzybów Maitake w TCM sięga tysięcy lat wstecz. W chińskiej medycynie tradycyjnej są znane jako “Dong Chong Xia Cao” i były używane do leczenia różnych schorzeń, w tym infekcji, problemów z układem immunologicznym i stanów zapalnych. Są dostępne w różnych formach, w tym w postaci proszku, ekstraktów, kapsułek i suszonych grzybów. W TCM są one często przyjmowane w formie herbaty lub jako dodatek do zup i dań. Dawkowanie zależy od indywidualnych potrzeb i celów terapeutycznych.

FAQ

Czy żagwica listkowata jest grzybem jadalnym?

Żagwica listkowata inaczej maitake, jest grzybem jadalnym. Jest uważana popularnym składnikiem w kuchni wielu krajów, zwłaszcza w Azji. Ma mięsistą i delikatną teksturę oraz łagodny, orzechowy smak, co sprawia, że jest ceniona za swoje walory smakowe.

Żagwica listkowata (maitake) jest często używana w potrawach duszonych, pieczonych, smażonych, zupach i sałatkach. Można ją również znaleźć w formie suszonych grzybów, które są wykorzystywane do przygotowywania wywarów i potraw, nadając im charakterystyczny smak.

W porównaniu z innymi grzybami żagwica długo zachowuje swoją świeżość i przyjemny aromat i nie psuje się. W kuchni włoskiej chętnie jest używana do sporządzania past i sosów. Można ją też po krótkim obgotowaniu marynować w oleju lub occie. 

Czy grzyby maitake są bezpieczne dla spożycia? 

Tak grzyby maitake są uważane za bezpieczne do spożycia, o ile zostały właściwie zidentyfikowane i przygotowane. Jadalne są młode owocniki, natomiast starsze grzyby są łykowate i są uważane za niesmaczne. 

Czy grzyby maitake są dostępne w formie suplementów diety?

Tak, grzyby maitake są dostępne w formie suplementów diety. Te suplementy są zwykle wytwarzane z suszonych roślin lub ich ekstraktów, które są przygotowywane w formie kapsułek, tabletek, proszków lub płynnych ekstraktów. Jest popularnym składnikiem suplementów, które mogą byc stosowane jako uzupełnienie codziennej diety w celu wsparcia zdrowia i funkcjonowania organizmu. Jest powszechnie stosowany ze względu na swoje potencjalne właściwości przede wszystkim immunomodulujące, przeciwzapalne i przeciwcukrzycowe.