Rodzaje grzybów leczniczych i grzybów witalnych.

Odkąd świat poznał sekretną moc grzybów, ludzie z różnych kultur i epok starali się wydobyć z nich ich ukryte właściwości. Przez wieki grzyby lecznicze i witalne były tajemniczym źródłem zdrowia i długowieczności. Opowieść o ich odkryciu i znaczeniu w ludzkim życiu to historia pełna fascynujących momentów, intrygujących postaci i niezwykłych odkryć. To opowieść o naturze, która kryje w sobie tajemnice, które mogą pomóc naszemu zdrowiu i w samopoznaniu. W tym artykule wyruszymy w podróż po świecie grzybów leczniczych i witalnych, aby odkryć różne rodzaje tych niezwykłych organizmów i poznać ich potencjał dla naszego zdrowia i dobrostanu. 

Jakie są rodzaje grzybów witalnych i grzybów leczniczych?

Grzyby witalne i lecznicze to dwie różne kategorie grzybów, które mają inne właściwości i zastosowania. Oto ich główne różnice i przykłady.

Grzyby lecznicze mają zastosowanie medyczne i są używane przede wszystkim w celach poprawy zdrowia. Zawierają substancje bioaktywne, które mogą pomagać w leczeniu różnych schorzeń i poprawie zdrowia. Do takich grzybów należą: Reishi, Cordyceps, Chaga. Najczęściej dostępne są w postaci proszku, kapsułek lub ekstraktów, które można przyjmować doustnie.

Grzyby witalne są często używane jako składniki diety, które mogą wspomagać ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie. Chociaż niekoniecznie mają wyraźne właściwości lecznicze, mogą dostarczać cennych składników odżywczych. Przykładem takich grzybów są: Shiitake, Maitake, Portobello. Spożywa się je w postaci potraw, jak również jako składniki suplementów diety.

Warto zaznaczyć, że istnieją pewne grzyby, które mogą mieć zarówno właściwości lecznicze, jak i wartość odżywczą, dlatego granica między grzybami leczniczymi a witalnymi może być czasami nieco rozmyta. Niemniej jednak, kluczową różnicą jest główny cel stosowania tych grzybów: lecznicze mają przede wszystkim zastosowanie medyczne, podczas gdy witalne są bardziej związane z ogólnym wsparciem zdrowia i dobrego samopoczucia. 

Przyjrzyjmy się teraz pokrótce najbardziej popularnym grzybom z obydwu kategorii. W kolejnych artykułach grzyby te zostaną opisane bardziej szczegółowo. 

Cordyceps 

Maczużnik (Cordyceps Fr.) jest to fascynujący grzyb, który jest szeroko znany ze swoich niezwykłych właściwości i unikalnego stylu życia. Chociaż ostatnio może mieć negatywne skojarzenia po rozpowszechnieniu się serialu „The Last of Us”, gdzie gra główną rolę w globalnej pandemii. To właśnie grzyb z rodziny Cordycipitaceae przejmuje władze nad ludźmi, popychając ich do okrutnych czynów. Jednak w prawdziwym życiu nie należy się go bać. Ciekawostką jest jednak, że cordyceps rośnie, pasożytując na larwach niektórych owadów, jak mrówki i prostoskrzydłe. Po zainfekowaniu larwy, grzyb zaczyna kontrolować gospodarza, zmuszając go do wspinaczki na wyżyny, gdzie w końcu ginie. Następnie z głowy gospodarza wyrasta owocnik grzyba, co jest jednym z najbardziej charakterystycznych cech cordycepa. Teraz już wiemy skąd twórcy sławnej gry zaczerpnęli swój pomysł. 

Żeby jednak zaprezentować go z lepszej strony przedstawię jego właściwości adaptogenne, co oznacza, że może pomagać organizmowi dostosowywać się do stresu i zmian w środowisku. W badaniach naukowych wykazano, że cordyceps może poprawiać wydolność fizyczną, zwiększać poziom energii i wzmacniać układ odpornościowy. Ma on długą historię stosowania w tradycyjnej medycynie chińskiej i tybetańskiej. Współcześnie jest dostępny w formie suplementów diety i ekstraktów, które są używane w celach zdrowotnych. Również badania naukowe sugerują, że cordyceps może pomagać w regulacji ciśnienia krwi, poprawie wydolności układu oddechowego, wsparciu układu immunologicznego oraz łagodzeniu objawów zmęczenia i stresu.

Także nie taki cordyceps straszny, jak go telewizja maluje. 

Reishi 

Reishi, inaczej Lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum) to grzyb o niezwykłym wyglądzie i potężnym potencjale zdrowotnym. Ten grzyb, który występuje głównie w Azji, od dawna jest ceniony za swoje właściwości lecznicze i odżywcze. Jest uważany za jednego z najważniejszych grzybów leczniczych w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej. Nazywany jest również “grzybem nieśmiertelności” ze względu na swoje potencjalne korzyści zdrowotne. Pomaga w wzmacnianiu układu odpornościowego, regulacji ciśnienia krwi i redukcji stresu, poprawia funkcje wątroby i zmniejsza objawy alergii. Dodatkowo spowalnia procesy starzenia, przez poprawę jakości snu i wsparcie zdrowia skóry. Warto przyjrzeć się bliżej temu fascynującemu organizmowi, który od wieków fascynuje ludzi ze względu na swoją niezwykłą historię i potencjał zdrowotny, a obecnie dostępny jest w różnych formach, w tym jako proszek, kapsułki, ekstrakty i herbaty. 

Shiitake 

Shiitake, po polsku Twardnik japoński (Lentinula edodes), to jedna z najbardziej popularnych i cenionych odmian grzybów spożywanych na całym świecie. Te grzyby są znane nie tylko ze swojego wyjątkowego smaku, ale także z szeroko docenianych właściwości zdrowotnych. Charakteryzują się brunatnymi kapeluszami o charakterystycznym wygiętym kształcie. Mają intensywny smak i aromat, który może być opisany jako umami, co sprawia, że są często używane w kuchni jako składnik potraw. Są bogate w składniki odżywcze, takie jak białko, błonnik, witaminy (szczególnie witamina D2), minerały (np. selen) i przeciwutleniacze. Zawierają również aktywne związki biologicznie, które są badane ze względu na swoje korzyści zdrowotne, takie jak wsparcie układu immunologicznego, zdolność do obniżania poziomu cholesterolu, właściwości przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Shiitake są dostępne w wielu formach, włączając w to świeże grzyby, suszone, koncentraty i suplementy diety.

Grzyb shiitake to fascynujący organizm, który nie tylko wzbogaca kuchnię swoim smakiem, ale także oferuje potencjalne korzyści zdrowotne. W dłuższym artykule możemy zgłębić jego właściwości, zastosowania i wpływ na zdrowie.

Soplówka jeżowata 

Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus (Bull.) Pers.), to interesujący grzyb, który często przyciąga uwagę miłośników grzybiarstwa i kulinariów. Wyróżnia się swoim charakterystycznym wyglądem. Ma kształt podobny do klasycznego kapelusza grzyba, ale zamiast blaszek posiada kolce lub wyrostki pod kapeluszem, co jest jednym z jej najbardziej rozpoznawalnych cech. Jest ceniona za swoje smaczne mięso, które ma delikatny smak i miękkość. Jest popularnym składnikiem wielu potraw, takich jak dania makaronowe, risotto, zupy i sosy. Jest uważana za grzyb jadalny o wysokiej wartości kulinarnej. Soplówka jeżowata jest źródłem białka, błonnika, witamin (szczególnie witaminy D) i minerałów, co czyni ją cennym składnikiem diety.

Popularnie stają się suplementy z tego właśnie grzyba, które na etykiecie mają wdzięczną nazwę Lion’s Mane, gdyż soplówka swoim wyglądem przypomina właśnie lwią grzywę. Coraz liczniejsze badania wskazują na zdrowotne właściwości soplówki, a należą do nich między innymi: wsparcie dla funkcji poznawczych, poprawa pamięci, wsparcie układu immunologicznego, redukcja stanów zapalnych, poprawa zdrowia układu pokarmowego, regulacja poziomu cukru we krwi oraz zdrowe włosy i skóra.

Żagwica listkowata 

Żagwica listkowata, inaczej Maitake (Grifola frondosa (Dicks.) Gray) to grzyb, który jest ceniony zarówno za swój wyjątkowy smak, jak i korzyści zdrowotne. Ma charakterystyczny wygląd złożony z wielu grzybni i kapeluszy. Jest ceniony w kuchni za swój wyjątkowy smak, który jest delikatnie orzechowy i lekko słodki. Jest używany w wielu potrawach, takich jak zupy, risotto, stir-fry i sałatki. Dodatkowo jest niskokaloryczny i bogaty w białko, błonnik, witaminy (szczególnie witamina D) oraz minerały, takie jak potas, magnez i fosfor. Jest badany ze względu na korzyści zdrowotne, w tym: wsparcie układu odpornościowego, regulacja poziomu glukozy we krwi, właściwości przeciwnowotworowe. Na rynku Maitake jest dostępny w formie suplementów diety i ekstraktów, które są używane w celach zdrowotnych.

Błyskoporek podkorowy

Błyskoporek podkorowy, znany również jako Chaga (Inonotus obliquus (Ach. ex Pers.) Pilát), to grzyb o charakterystycznym wyglądzie, przypominający ciemny guz lub zgrubienie na kłodach drzewa, zwykle brzozowego. Jego zewnętrzna warstwa jest twarda, ciemna i często pokryta pękami, podczas gdy wewnętrzna część jest brunatno-czerwona i miękka. Rośnie głównie na drzewach liściastych, zwłaszcza na brzozach, choć można go znaleźć także na innych gatunkach drzew, takich jak topola i buk. Nie jest spożywany w całości ze względu na swoją twardą i trudno strawną strukturę. Jednak jest często wykorzystywany do przygotowywania naparów i ekstraktów, które można używać w kulinariach i jako napoje zdrowotne na wsparcie układu odpornościowego, oraz ich właściwości przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i wiele innych.

Które grzyby wspomagają leczenie?

Wyżej wymienione gatunki, między innymi reishi, błyskoporek podkorowy, czy soplówka jeżowata, są to grzyby, które w największym stopniu wspomagają leczenie różnych dolegliwości, jak też prowadzona jest nad nimi największa liczba badań. Jest jeszcze wiele gatunków grzybów które mają korzystny wpływ na zdrowie i życie człowieka. Szerzej opiszemy większość z nich w kolejnych artykułach. 

Kto może skorzystać z dobroczynnych właściwości grzybów witalnych i leczniczych?

Grzyby witalne i lecznicze, są szeroko stosowane ze względu na swoje potencjalne korzyści zdrowotne. Niemniej jednak,  szczególną uwagę na jakość grzybów powinny zwracać uwagę kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz małe dzieci. Ich stosowanie może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia. Najwięcej korzyści z wprowadzenia grzybów do swojej diety będą miały:

• Osoby ogólnie zdrowe, które nie mają istniejących schorzeń, mogą eksperymentować z grzybami witalnymi i leczniczymi jako częścią zrównoważonej diety. Mogą one dostarczać cennych składników odżywczych i wspierać ogólną kondycję zdrowotną.
• Osoby z osłabionym układem odpornościowym. Grzyby lecznicze, takie jak reishi, mogą być szczególnie korzystne dla osób z osłabionym układem odpornościowym. Mogą pomagać w jego wzmocnieniu i ochronie przed infekcjami.
• Osoby z wysokim poziomem stresu. Grzyby adaptogenne, takie jak reishi i lion’s mane, mogą pomóc osobom radzić sobie ze stresem i poprawić zdolność organizmu do adaptacji do zmian w środowisku.
• Osoby z problemami zdrowotnymi. W niektórych przypadkach, osoby z określonymi problemami zdrowotnymi mogą skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. żywienia, aby rozważyć stosowanie grzybów leczniczych jako uzupełnienie terapii lub diety. Na przykład, chaga może pomóc osobom z nadciśnieniem tętniczym, a lion’s mane może wspierać zdrowie mózgu.
• Osoby na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej. Grzyby witalne i lecznicze mogą być cennym źródłem białka, błonnika, witamin i minerałów w diecie wegetariańskiej lub wegańskiej.
• Osoby z problemami trawiennymi. Niektóre grzyby, takie jak maitake, mogą wpływać na zdrowie przewodu pokarmowego i wspomagać procesy trawienia.

Fascynujący świat grzybów oferuje nam niezliczone korzyści i warto podkreślić, że grzyby lecznicze i witalne mogą być cennym uzupełnieniem diety dla osób ogólnie zdrowych, ale także dla tych z określonymi problemami zdrowotnymi, takimi jak osłabiony układ odpornościowy, nadciśnienie tętnicze, stres czy cukrzyca. Jednak aktualnie na rynku dostępna jest ogromna liczba suplementów diety zawierających grzyby i ważne jest, aby dostosować je do indywidualnych potrzeb i uniknąć potencjalnych interakcji z lekami lub alergii pokarmowych. Dodatkowo warto kupować suplementy z wiarygodnego źródła.

Podsumowując, grzyby lecznicze i witalne stanowią fascynujący obszar badań i tradycyjnych praktyk medycznych, a ich stosowanie może przynieść korzyści dla zdrowia i ogólnego samopoczucia. Aktualnie prowadzonych jest wiele badania nad ich dokładnym wpływem na zdrowie i jak ze wszystkim, ważne jest korzystanie z nich z rozwagą i zrozumieniem.